Genel Cerrahi
Genel Cerrahi, birçok hastalıkla ilgilendiği için vücudun her yerindeki acil müdahaleler ve problemler bu birime gelmektedir. Vücudun herhangi bir yerinde meydana gelen yaralanmalar ve travmalar ilk olarak bu birime ulaşır. Organları etkileyen durumlar olduğunda da diğer cerrahi tıp birimlerine sevk edilirler.
Genel cerrahi nedir, hangi hastalıklara bakar gibi soruların cevabını merak eden kişiler, cerrahi dalının en geniş kapsamlı olan bu alanı konusunda “hariciye” tanımını kullanırlar. Vücutta yaşanan sorunların cerrahi yöntemlerle tedavisi dışında, genel prensipler ve konularını içeren aynı zamanda diğer alanların gelişimleri açısından pek çok cerrahi alanı da etkileyen bir tıp dalıdır
Doğumsal ya da sonradan olan problemler, enfeksiyonlar, tümör kaynaklı sorunlar ve iç organlarda meydana gelen hastalıklarla ilgilenir. Oldukça geniş bir ilgi alanı dahilinde incelenen hastalıklar, ilk olarak bu branşta teşhis edilerek diğer cerrahi basamaklara sevk edilmektedir.
Genel Cerrahi Uzmanlığı
Tıp Fakültesi eğitimi bitiren ve cerrah olmak isteyen bir hekim, Genel Cerrahi bölümünü tercih ederek asistanlığa başlar. Bu süreç içinde eğitim de devam eder ve pratik uygulamalarla deneyim kazanılması mümkün olur. 5 yıllık bir eğitim süresinden sonra hekimler Genel Cerrahi uzmanı olarak görev yapmaya başlayabilir.
Genel Cerrahi Nedir?
Genel Cerrahi, vücutta yaşanan sorunların cerrahi yöntemlerle tedavisi dışında Genel prensipler ve konuları içeren, gelişimleri açısından pek çok cerrahi dalı etkileyen bir tıp dalıdır. Bu bölüm, ayrıntılı dalları ve genişliği nedeni ile birçok alanla işbirliği içinde ve eş zamanlı olarak çalışmaktadır. Genel Cerrahi hastalarının çoğunluğunu kanser vakaları oluşturur.
Bu hastaların tanı, tedavi, ameliyat öncesi ve sonrasındaki süreçlerinde yardımcı olmak için Radyoloji, Onkoloji ve Patoloji ile işbirliği içinde çalışılmaktadır. Genel Cerrahinin bir diğer ilgi alanı da travmatolojidir. Travmalı hastalarda genellikle organlarda yaralanmalar görülmesi nedeniyle Ortopedi, Üroloji, Kalp ve Damar Cerrahisi bölümleri ile işbirliği içinde çalışılmaktadır.
Genel Cerrahi hastalarının tedavisinde en önemli aşamalardan biri de ameliyat sonrasında hastanın en kısa sürede eski yaşam kalitesine dönecek duruma gelmesidir. Bu da Fizyoterapi ve Rehabilitasyon bölümü ile beraber çalışılarak gerçekleştirilmektedir.
Tıp fakültesinde eğitimini tamamlayan, sonrasında 5 sene süren Genel Cerrahi asistanlığını başarı ile bitiren, karın, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pankreas, dalak, göğüs, organ hastalıkları, cilt, baş-boyun, hemoroid, tiroid, fıtık, yumuşak doku vb. hastalıklar, yanık ve travmalara bağlı bozuklukların cerrahi tedavilerini ve organ nakillerini yapan uzman hekimdir. Hekimler uzmanlaşma sürecinde de birçok operasyona katılmaktadır.
Genel Cerrahi Hangi Hastalıklara Bakar?
Genel cerrahi bölümü birçok hastalığa bakmaktadır. Bunlar arasında yer alan başlıcalarını şu şekilde açıklayabiliriz:
Obezite cerrahisi
Yemek borusu hastalıkları
İnce ve kalın bağırsak hastalıkları
Karaciğer ve Safra hastalıkları
Pankreas ve safra hastalıkları
Dalak hastalıkları
Reflü
Endokrin hastalıkları
Genel Cerrahi neye bakar sorusunun cevabı olarak neredeyse tüm ameliyatlar verilebilir. Çünkü cerrahi dalının en geniş kavramı, genel cerrahinin bölümü olmaktadır. Genel cerrahlar aşağıdaki ameliyatlarda görev almaktadır.
-İnce Bağırsak
-Karaciğer
-Tiroid
-Hemoroid
-Pankreas
-Dalak
-Göğüs
-Kalın Bağırsak
-Mide
-Cilt
-Apandisit
-İshal ve Kabızlık
-Karında Ağrı ve Şişlik
-Safra Kesesi
-Travma
-Acil Vakalar
Karın Cerrahisi: Genel cerrahinin bu uzmanlığı, karın organlarını ve yapılarını içeren işlemleri ifade eder. Karın içi tümörler, bağırsak tıkanıkları, kısa barsak sendromu, kasık fıtığı, kordon kisti, ülseratif kolit gibi çeşitli hastalıklarda tercih edilir.
Göğüs Cerrahisi: Genel cerrahlar göğüste, daha çok göğüslerin tamamen çıkarılması gibi cerrahi işlemler gerçekleştirir. Göğüs operasyonları için diğer bazı cerrahiler memelerin boyutunu arttırmak veya azaltmak, lezyonları araştırmak için doku örnekleri almak için yapılmaktadır.
Bunun yanı sıra göğüs duvarı tümörleri, özofagus darlıkları, akciğer ve mediasten kistleri, göğüs deformiteleri (güvercin göğsü) ve diyafram hernisi gibi hastalıkların tedavisinde de tercih edilir.
Cilt Cerrahisi: Ciltte cerrahisi, kistlerin, benlerin, skarların ve lipomların lokal anestezi yardımıyla uzaklaştırılması işlemleri yine genel cerrah tarafından yapılır.
Baş-Boyun Cerrahisi: Genel cerrahinin bu alt bölümü baş ve boyun habislerini içerir. Aynı zamanda lenf bezleri, tiroid bezi kitleleri, guatr, tortikollis, kitleler, paratiroid bezi, sinüs ve kistler gibi hastalıklarda da bu cerrahi yöntemi ile tedavi edilir.
Obezite Cerrahisi: Beden kitle indeksi 35 ve üzeri olan kişilere uzman hekimler eşliğinde ve diyetisyen kontrolünde uygulanan düzenli beslenme, düzenli egzersiz programları ve ilaç tedavisi sonucunda başarısız sonuç elde edilmesi durumunda uygulanır.
Ayak Cerrahisi: Ayakta meydana gelen çeşitli travmalar sonucu, kalıtımsal bozukluklar ve genetik faktörlerin giderilme aşamasıdır. Halluks valgus, çekiç parmak, morton nöroması gibi hastalıklar cerrahi yöntemle düzeltilebilir.
Yenidoğan Cerrahisi: Diyafram hernisi, barsak atrezileri, özofagus atrezisi, dublikasyonlar, koledok kisti, mezenter ve omentum kistleri, kısa bağırsak sendromu, hirschsprung hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
Gastroenteroloji Cerrahisi: Mide, ince ve kalın bağırsak, yemek borusu ile rektumu ilgilendiren hastalıklar ve kanserlerinin cerrahi tedavileri, gastroenteroloji cerrahisi adı altında gerçekleştirilir. Aynı zamanda kolon ve rektum cerrahisi, hepatobiliyer cerrahiside vardır.
Kalp ve Damar Cerrahisi: Kalp ve damar hastalıkları arasında en yaygın görülen hastalık koroner arter hastalığı dediğimiz kalp damarlarının daralması veya tam olarak tıkanması durumudur. Genel cerrahi hangi hastalıklara bakar merak edenler Kalp ve Damar Cerrahisi gibi operasyonlarda da bu hekimlerin bulunduğunu bilmeyebilir. Aynı zamanda koroner by-pass, kalp kapak ameliyatları, koltuk altı kapak ameliyatları, şah damarı ameliyatları ve varis hastalıklarının tedavisinde tercih edilir.
Laparoskopik Cerrahi: Günümüzde her cerrahi branşta ameliyatlar kapalı yöntemler ile yapılabilmektedir. Birkaç adet küçük delik ve özel el aletleri ile ameliyat yapılmasıdır. Kullanılan yüksek teknoloji ve yeni geliştirilen yöntemler; kalem kalınlığında görüntülü el aletleri kullanılarak yapılan laparoskopik ameliyatların en önemli avantajı, ameliyat esnasında daha az ağrıya sebebiyet veriyor olması ve sonrasında hastanede kalış süresini kısaltmalarıdır.
Robotik Cerrahi: Hastanın karın boşluğunu küçük kesilerden giren bir kamera ve birkaç cerrahi alet çubuğu sayesinde hastanın karnında büyük bir ameliyat yarası olmamakta, ameliyat sonrası iyileşme ve normal yaşama dönme daha kolay olmaktadır. Yapay el pozisyonunda görev alan robot cerrahın elinin dışarıdaki hareketlerini kullanmakta ve ameliyatı daha kolay bir hale getirmek için laparoskopik cerrahiye de fayda sağlamaktadır. Robotik cerrahinin ürolojide de uygulandığı bazı ameliyatlar da vardır.
Genel Cerrahi Ameliyatları Nasıl Yapılır?
Hastanenin ameliyat yapılan kısmına ameliyathane denir. Ameliyathanedeki, gerekli ekipmanların ve ameliyat için gerekli her türlü malzeme ve steril ortamın sağlanmış olduğu büyük odalara ameliyat salonu denir.
Cerrahlar ve ameliyata giren hemşireler, genel cerrahi ameliyatları öncesinde her seferinde yıkanan ameliyathane forması giyerler, maske ve kep takarlar. Cerrahi ekip ameliyattan önce ellerini, bileklerini ve kollarını iyice yıkarlar. Daha sonra steril bir ameliyat önlüğü giyer ile eldiven takarlar. Cerrahi ekibin kendilerine ve ortamın steril olma durumuna gerekli özeni göstermesi gerekmektedir.
Ameliyattan önce hastaya anestezi uygulanır. Anestezi de hasta tamamen uyutulur ve solunum cihazına bağlanır. Bölgesel (lokal) anestezi de ise ilgili bölgesele sinirler uyuşturulur. Lokal anestezi, biyopsi gibi küçük ameliyatlarda sadece ameliyat bölgesine ilaçla enjekte edilerek yapılır. Anestezi yapıldıktan sonra hastanın ameliyat edilecek vücut bölgesi traş edilir, antiseptik bir solüsyon ile yıkanır ya da bölge tamamen silinir. Cerrahi alanın etrafına, kesi yapılacak yer açıkta kalacak şekilde büyük örtüler örtülür.
Cerrahi bölgeye ulaşmak için önce kesi yapılır. Sonrasında altında yer alan yağ ve kas dokularına ulaşmaya çalışılır. Hatta gerekirse kemikler de kesilebilir. Ameliyat bölgesine ulaştıktan sonra yapılacak işlemler farklı farklı devam eder. Her cerrahi hastalık için belirli bir ameliyat şekli vardır. Cerrah bilgi, donanım ve tecrübesine göre bunlardan hastalığa en uygun olanını tercih eder. Karaciğere yapılan cerrahi girişim ile obezitede kullanılan cerrahi girişim farklıdır.
Cerrahları diğer branşlardan ayıran etmenlerde tedavi ettiği hastalığı bilip hastalığın teşhisini koymakla kalmayıp, hastanın ameliyatlık bir durumunun olup olmadığına karar verir aynı zamanda ameliyatın hasta için ne derece faydalı olacağına ya da fayda görüp görmeyeceğine karar verip, hastayı ameliyata en uygun şekilde hazırlanması gerekli ve uygun ameliyatı seçtikten sonra titiz bir biçimde süreci devam ettirmesidir. Yani cerrahi hastanesi hastanın etkilenen organına göre ameliyat
ekibini belirler. Aynı zamanda hastanın ameliyattan sonraki tedavi aşamaları ve süreçlerinde de yanında olup, gerekli tetkiklerin yapılması ve izlenmesi konusunda hastaya yardımcı olmaktadır.
Genel Cerrahide Sık Kullanılan Kavramlar Nelerdir?
Rezeksiyon: Bir organın tamamen çıkarılma ya da kısmen çıkarılması durumudur.
Eksizyon: Bir yapının veya tümörün alınma, vücuttan çıkarılma durumudur.
Anastomoz: İçi boş organ ya da yapıların birbirine bağlanarak devamlılığının sağlanması durumudur.
Ostomi: İçi boş bir organın cilde ağızlaştırılması anlamında kullanılır.
Ligasyon: Bağlama anlamında kullanılır.
Greft: Kişinin kendisi ya da başkasından alınan doku parçası ya da organın sorunlu bölgeye aktarılması durumudur.
Protez: Hastanın eksik uzuvlarının yerine yapay uzuvların alması durumudur. Yapay maddelerden yapılmaktadır.
Genel Cerrahi Bölümü Olan Hastaneler
Birçok hastanede bulunan genel cerrahlar, küçük hastanelerde dahi bulunurlar. Son derece önemli olan ve ihtiyaç halinde tüm acil vakalar için hazır olan cerrahi ekip, bıçaklı yaralanmalar, trafik kazaları ve benzer travmatik olgularda tam teşekküllü hastanelerde hazır bulunmaktadır.
