İç organların çeşitli nedenlerle bulundukları yerden dışarı çıkmasına fıtık deniyor ve bu rahatsızlıklar fıtık ameliyatı ile gideriliyor. Bel, boyun, mide, kasık ve göbek fıtığın en çok görüldüğü vücut bölümleridir.
Daha önce herhangi bir operasyon geçirmiş bölgenin çevresel kemik yapısı üzerinden de fıtık oluşabilir. Oluşan bölgeye göre adlandırılan fıtıklar gene değişik tedavi yöntemleri ile düzeltilirler. Fakat karın bölgesinde oluşan fıtıklara yapılan cerrahi müdahaleler birbirine benzer.
Yapılan dışarı taşan organları yerine yerleştirmek ve açılan bağ dokularını kapatmaktır. Kapama işlemi ya dikerek ya da yama konarak gerçekleştirilir. Hatta yama yöntemi dikişlerden çok daha iyi sonuç vermektedir.
Fıtık omurgayı (kemik yapısını) ilgilendiren bel ve boyun bölgesinde gerçekleşmişse ameliyatın yöntemi değişir. Hatta bu çeşit fıtıkların tedavisinde cerrahi müdahalelerden önce ilaç tedavisi veya fizik tedavi denenir.
Bu operasyonlar için büyük şehirler tercih edilmektedir ama diğer şehirlerdeki donanımlı hastanelerde de her çeşitteki fıtık ameliyatı artık yüksek kalitede yapılmaktadır. Özellikle üniversite hastaneleri bu konuda örnek teşkil ediyor.
Zaten boyun fıtığı ofis çalışanlarının geleneksel rahatsızlığıdır. Tedavide önce fizik ve ilaç tedavisi denenir. Kollarda başlayan güç kaybı ise durumun tehlikeli olmaya başladığını gösterir.
Boyuna yönelik fıtık ameliyatı durumu düzeltecektir fakat baş kısmına yakın ve omurilik bağlantılı bir operasyon olacağı için mutlak surette nöroşirurji (beyin ve omurilik hastalıkları) uzmanı cerrahın yapması gerekir.
Hastaya gerekirse boyunluk takılacak ama ameliyattan sonraki 15 gün içinde gerekli hafif egzersizlerin yapılmasına da başlanacaktır.
Dışardan görülmeyen ve mide kapakçıklarının işlevlerinin bozulması ile oluşan mide fıtıklarının başlıca belirtileri fazla geğirme, ağza ekşi su gelmesi ve ağız kokusudur. Fazla kahve, sigara ve turunçgilleri tüketmek nedenleri arasındadır.
Öncelikle günlük beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve bir ara tedavi olarak ilaç kullanımı önerilir. Fakat sonuç alınamayan hastalar için laparoskopik olarak yapılan mide fıtığı ameliyatı devreye girecektir. Fıtık ameliyatı grubundan olan bu operasyon aynı zamanda reflü ameliyatı olarak da bilinmektedir.
50 yaş ve üzeri hasta gruplarında sıklıkla görülür. Diyaframın zayıflaması sonucu midedeki kasla genişlemeye başlar. Bu da fıtıklaşmaya neden olur. Tabi genetik etkenler, sigara kullanımı, stres ve sinir durumu mide fıtıklarının tetiklenmesine neden olabilir. Hayati bir tehlike riski yoktur. Ancak ilerlediğinde reflü şikayeti ortaya çıkar.
Mide fıtıklarının paraösefagal çeşidi genelde kadınlarda görülür. Yemek borusu ve göğüs boşluğunu etkilediği için cerrahi müdahale gerektiren bir durumdur. Tedavisinin geciktiilmesi halinde yaşamsal risk söz konusu olmaktadır.
Reflü bağlantılı bu fıtık çeşidi, ilk aşamalarda mide fıtığıyla benzerlik göterir. Ancak ilerlediğinde paraösefagal fıtığa dönüşerek yaşamı olumsuz etkileyebilir.
Karın bölgesinin alt yan bağ dokuları zayıfladığı zaman ortaya kasık fıtıkları çıkar. En yaygın fıtık çeşididir. Kasıklarda ele gelen şişlikler en büyük belirtileridir ki bu fıtık bebeklerde bile görülebilmektedir.
Indrekt inguinal herni adıyla bilinen kasık fıtıklarında karın zarının kasığın halkasındaki torbalara uzantı yapması fıtıklaşmaya neden olur. Yenidoğan bebeklerde ve çocuklarda görülürler. Bu yüzden sıkça görülen kasık fıtığı vakalarıdır.
Direkt inguinal fıtıklarda ise iç halkanın orta karın bölgesiyle fıtıklaşması söz konusu olmaktadır. Boğulma riski de diğer çeşide göre daha düşüktür ve yaşı ilerlemiş hastalarda görülen bir fıtık çeşididir. Sporcularda sıkça görülürler. Darbe ve zorlanma sonucu ortaya çıkarlar.
İlerlemiş vakalarda cerrahi müdahale şarttır. İki veya üç delikten girerek yapılan laparoskopik ameliyattan sonra iyileşme oranı yüzde doksanları geçmiştir. Konuyla ilgili sorulan en yaygın soru ise kasık fıtığı ameliyatından kaç gün sonra cinsel ilişkiye girilebileceği hakkındadır. Kasık, göbek ve bel fıtıklarında en az bir aylık cinsel perhiz süresi vardır.
Kadınlara göre erkeklerde daha fazla görülürler. Şişli ve ağrılar cinsel yaşam ve sindirim sistemini olumsuz olarak etkileyebilir.
Göbek deliğinin çevresinde ortaya çıkar. Bölge ağrır fakat şişlik fazla belli olmaz. Bu fıtık ameliyatı fıtık kesesi bölgesi üzerinde yapılır ve dışarı çıkan dokular yerine yerleştirilir.
Kamera sistemi ile yapılan ameliyatta çift yüzlü yama kullanılması çok daha iyi sonuçlar vermektedir. Aynı gün ayağa kalkan hasta bir gece hastanede kalacaktır.
Fıtık ameliyatları cerrahi açıdan çeşitlilik gösterse bile her zaman için en iyi yöntemin kapalı ameliyat olduğu hakkında doktorlar fikir birliği içindedir. Bütün ameliyatlardan sonra hastanın göstereceği özen iyileşmede büyük önem taşımaktadır.
Karın içi organ ve dokuları etkilediği için hastada birçok şikayetle kendini gösterir. Uzun süre ayakta duran kişilerde görülür. Kusma, sindirim sistemi sorunları gibi çok sayıda probleme neden olur. Genel muayenede teşhis edilir.
Karın kısmının alt bölgesinde femoral herni görülebilir. Bu fıtık türü kasık fıtığıyla ilişkilendirilen bir durumdur. Özellikle bacaklara kan götüren damar bölgelerindeki fıtıklar olduğu için son derece nadir görülürler. Boğulmuş fıtık riskleri yüksek olduğu için en kısa sürede onarılması gereken fıtıklardır. Genelde kapalı teknikle yapılan operasyonlardır. Kasık bağının hemen alt kısmında yer alırlar.
Erken dönem bel fıtıkları için fıtık ameliyatı önerilmez. İstirahat, dikkatli hareket etme, kas gevşetici ilaçlar ve fizik tedavi tavsiye edilir. Neoplasti denilen yöntem fizik tedavi süreci içinde düşünülebilir.
Neoplasti, uzman hekimin gözetiminde bel bölgesine bir iğne yardımıyla girmek ve radyo dalgaları gönderip bölgeyi ısıtarak fıtık kabarıklılığının indirilmesini sağlamaktır. Bu işlem lokal anestezi altında uygulanır fakat bazı durumlarda bu işlem yeterli olmaz. Bacakta başlayan uyuşmalar, karıncalanmalar ve güç kaybı ise sinirin etkilenmeye başladığının ve fıtığın ilerlediğinin göstergesidir.
Artık sıra bel fıtığı ameliyatına gelmiştir. Ameliyat dendiği için insanı ilk başta irkiltse bile bel fıtığı ameliyatları günümüz tıbbında çok büyük başarılarla yapılan bir uygulamadır. Açık diskektomi, mikrodiskektomi ve endoskopik bel fıtığı ameliyatları olarak yöntem çeşitliliği gösterse bile bu fıtık ameliyatı temelde fıtıklaşmış diskin temizlenmesini ve sinir üzerindeki baskının kaldırılmasını hedefler. Hangi yöntemin uygulanacağı fıtığın durumuna ve hekimin kararına bağlıdır.
Sorunsuz geçen bir bel fıtığı ameliyatının akşamında hasta ayağa kaldırılıp yürütülmeye çalışılır. Bu ameliyattan, bel fıtığı sıklıkla yaşandığı için, toplumda sıkça söz edilir. Bacak uyuşmaları ve bel sancıları çekiyorsanız öncelikle uzman hekime başvurunuz, bel fıtıkları için bel çekenlerden, çıkıkçılardan veya benzeri sözde masaj yapanlardan uzak durun, durum çok daha kötüye gidebilir. İlerlemiş bel fıtıkları egzersizlerle de geçmez.
Fıtıklarda tedavi yöntemleri ameliyatlı ve ameliyatsız yöntemler şeklinde hastaya göre değişen şekilde yapılmaktadır. Öncelikle hastanın şikayetleri ele alınır. Şikayetlere göre uygun bir tedavi planı gerçekleştirilerek ilaç tedavisi, fizik tedavi ve son çare olarak cerrahi tedavi uygulanır. Değelendirme yapılması ve durumun incelenmesi için MR teknikleri kullanılır.
Güçlü ağrı kesiciler ve vücudun diğer organlarını etkileyecek düzeydeki durumlar için ilaç tedavisi ve fizik tedavi uygulanır. Eğer hasta bu tedavilere cevap vermez ve şikayetler devam ederse cerrahi uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Fıtık ameliyatı açık ve kapalı teknik olmak üzere iki farklı şekilde yapılmaktadır.
Fıtıklarda en keskin tedavi şekli cerrahidir. Çünkü fıtığın bağıran kısımlarında boğulması ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir ve vakit kaybetmeden ameliyat edilmesi uygun olacaktır.
Tam kapalı ve yarı kapalı fıtık ameliyatlarında enfeksiyon riskini minimize eden kapalı ameliyatlar kullanılıyor. Bel fıtığının tedavisinde kullanılan ve 45 dakikalık bir operasyonla hastanın aynı gün kalkıp yürüyebilmesini mümkün kılan bu teknik günümüzde en çok tercih edilen fıtık ameliyatı tekniğidir.
Diğer fıtıklaşmalarda da aynı şekilde ilerleme gerçekleşmesini mümkün kılan kapalı teknik 0,5 cm’lik bir delik açılarak yapılıyor. Herhangi bir organa zarar vermeden problemli diske yöneliniyor. Böylece tam kapalı teknik kullanılarak iyileşme sürecinin de normale dönmesi mümkün oluyor.
Fıtık tedavisinde amaç fıtığın çıkarılması olduğundan omurilik yapışması durumları ya da problem yaratacak enfeksiyonlar göz önünde tutularak yapıldığı için hastalar için konforlu ve az riskli bir seçenek haline geliyor.
Kanama riski olmaması, klasik cerrahiden farklı olarak bağ dokularına zarar vermemesi ve benzer durumlar kapalı tekniğin tercih edilebilirliğini arttıran etkenler arasında yer alıyor.
Açık teknikle yapılan fıtık ameliyatı, oldukça az tercih edilmeye başlamıştır. Kore, Almanya ve Amerika gibi ülkelerde çok sık tercih edilen bu teknik ülkemizde de yaygın hale gelmiştir. Özellikle enfeksiyon riski ve bağ dokularına zarar vermesi nedeniyle tercih edilmez. Ancak bazı fıtık oluşumlarında açık teknik zorunlu hale gelebilir.
Hasta genel anestezi için hazırlanır. Yapılan hazırlıklar sonucu ameliyata alınır. Fıtık temizlenir ve eğer çevre organlarda bir problem varsa bunların giderilmesi sağlanır. Kesi kapatılır ve ameliyat sonası bakım süreci büyük bir özenle gerçekleştirilir.
Hastanın cinsel aktivite, araç kullanımı ve benzer hareketliliklerden uzak durması gerekir. Doktorun önerdiği şekilde uygulanan fizik tedavi egzersizleri sonrası hasta günlük yaşamına daha uzun sürelerde dönebilmektedir. Genel olarak tercih edilmese de zorunlu durumlarda açık cerrahi klasik bir teknik olarak tercih edilecektir.
Robotik yöntemin tercih edildiği fıtık ameliyatlarında hasta 2-3 gün içinde işine geri dönebilmektedir. Laparoskopik yöntemden farkı açıklığın daha rahat dikilebilmesine imkan sağlayarak minimal inivaziv yaklaşımlar çerçevesinde operasyonun gerçekleşmesidir.
İki taraflı kasık fıtıklarında tercih edilen bu yöntem başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlamaktadır. Özellikle alanında uzman olan ekipler tarafından uygulanan robotik cerrahi ülkemizde de popüler olmaya başlamıştır. Hafif egzersizlere iki hafta içinde başlanabilir ve ilk 3 hafta sonrası iyileşme kısa sürede gerçekleşir.
Cerrahi müdahalelerin büyük bir kısmında masraflar kişinin SGK’sı tarafından karşılanmaktadır. Özel hastanelerin de bu ameliyatları yapmaları durumunda kısmi olarak sigortadan ödeme almalarının yanı sıra fiyatlarda %200 oranında arttırım yapmaları da mümkündür.
Robotik yöntemler ve diğer cerrahi müdahaleler söz konusu olduğunda gerilimsiz şekilde tamir edilen fıtık defektleri de problemlerin çözülmesini sağlar. Tedavide üç ana yöntem vardır.
Açık, laparoskopik ve robotik yöntemler olarak hangisi tercih edilecekse fiyat da buna göre farklılık gösterecektir. Tercih edeceğiniz hastaneye göre fiyatlar farklılık göstereceğinden ilgili hekimden bilgi almanız gerekmektedir.
Kasık fıtığı ameliyatları hakkında bu soru çokça sorulmaktadır. Testislerin bu fıtık ameliyatı sonrası ağrıması, şişmesi, kızarması az miktarda görülebilir. Durum devam ediyorsa vakit kaybetmeden doktora gitmek yararlı olacaktır. Bu arada kasık fıtığı ameliyatının geciktirilmesi kısırlık riski yaratabilir. Ameliyatın kendisinin böyle bir tehlikesi yoktur.
Bütün fıtıklara ait en çok merak edilen konu ise budur. Göbek fıtıklarında meş denen yamalar kullanılır ve karın duvarı sağlamlaştırılır. Fakat bütün fıtıkların tekrarlama riski vardır ve göbek fıtığı da yeniden oluşabilir. Yama koyulması riski azaltacaktır.
Bütün fıtık şüphelerinde dahiliye bölümüne başvurulabilir. Bu bölüm fıtığın oluştuğu yere göre hastayı sevk eder. Boyun ve bel fıtıkları için beyin ve sinir cerrahisi, diğer fıtıklar için genel cerrahi ameliyat sürecinde devreye girer.
Bu arada fıtık ameliyatların SGK güvencesi altında olduğunu ve yeterli donanımı olan bütün devlet hastanelerinde rahatlıkla yapılabildiğini eklemek isteriz. Özel hastanelerin işleyişi farklı olduğundan fıtık ameliyatı hakkında farklı skalalarda rakamlar işlemdedir.
Bütün fıtık ameliyatlarından sonra hasta, normal şartlar altında, üç gün içinde ayağa kalkar. Ama işe gidilmemesi ve istirahat edilmesi öğütlenecektir. Bir hafta için rapor verilir. İki ayın sonunda tam bir iyileşmeden söz edilmektedir.
Fıtık ameliyatları iki nedenle yapılır. Bunlardan birincisi oluşan fıtıkların sinirler üzerinde yapacağı yıpranmayı önlemektir ki bel ve boyun fıtıklarının yaratacağı en korkutucu hasar budur, bu hasarın geri dönüşü yoktur.
İkinci neden fıtıkların hareket kabiliyetini kısıtlaması ve hayat konforunun düşmesidir. İlerleyen fıtık vakalarında hasta yataktan kalkamaz hale bile gelebilir. Bu yüzden fıtık ameliyatları hasta ve doktorun durumuna bağlı olarak bir süre ertelenebilir ama ihmal edilemez.