Günümüzde rahim sarkması ameliyatı sayısı her geçen gün çoğalıyor. Bu tip bir sarkma, kadınların çocuk doğurmak ve büyütmek ile zaten zor geçen hayatlarına eklenen bir dert örneği sayılmalıdır. Kadın iç üreme organları arasında olan uterusta görülen hastalıklar kadın doğum uzmanlarının (jinekologların) ilgi alanı içindedir.
Kadın vücudunun en özel organlarından biri rahimdir. Dölyatağı olarak söylendiğinde daha anlaşılır hale gelen bu organın tıptaki adı uterus’tur. Nasıl söylenirse söylensin bu organ bir hücreden bir bebeğe dönüşümün sağlandığı yataktır. Dünyanın en korunaklı yeridir. İyileşen ve iyileştiren bir organdır. Guinness Rekorlar Kitabı’nda dişlerin akıl almaz gücünden bahsedilir ama rahim kaslarının da inanılmaz derecede güçlü olduğunu normal doğum yapmış kadınlar hemen hatırlatacaklardır.
Sayfa İçerikleri
Rahim yeni bir hayatı başlatmak için sanki ne yapması gerektiğini bilen bir organdır. Cinsel birleşme sırasında uterusun gelen spermleri alabilmek için dalgalar halinde kasıldığı tespit edilmiştir. Bazı kadınlar bu kasılmaların tüm bedeni rahatlattığını belirtiyor. Ayrıca rahim bebeği besleyecek olan plesantayı da kendi içinde yaratıp olgunlaştırır, yani bir organ olarak içinde yeni bir organ yaratabilir.
Zayıf bağ dokusuna sahip olan hareketsiz yaşam biçimi olanlarda rahim sarkmaları daha fazla görülür. Ağır işlerde çalışmak, yaşın ilerlemesi ve sık vajinal doğum yapılması da rahim sarkmasına yol açan nedenler arasındadır. Rahim sarkması gibi bir durumdan şüpheleniyorsanız Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümlerinin olduğu hastanelerden MHRS üzerinden randevu alabilirsiniz.
Çeşitli bağlarla çevresindeki bölgeye bağlanan uterusun bu bağları gevşemeye başlarsa, rahim sarkması denilen rahatsızlık başlar. Bu rahatsızlık Rahim gevşemesi ifadesi de günlük dilde kullanılmaktadır. Zor doğum, çok doğum, iri bebek doğumu, ağır kaldırmak, aşırı kilo almak, yaş ilerledikçe vücut bağlarının gevşemesi, sürekli çekilen kabızlık yüzünden her daim ıkınmak zorunda kalmak bu rahatsızlığın en yaygın nedenleri arasındadır.
Rahim sarkmasının cerrahi ve son çözümü rahim sarkması ameliyatı olarak gerçekleşir. Yolun sonundaki bu ameliyata götürecek belirtiler en başta çok azdır. Sarkma yavaş yavaş arttıkça belirtiler de şiddetlenir. Bu işaretlerin başlıcaları;
Tıpta cerrahi müdahaleler medikal tedavilerin veya diğer konservatif tedavilerin sonuç vermediği zamanlar devreye girer. Bu yüzden rahim sarkması ameliyatı için karar verilmeden önce hekimler diğer çareleri denerler. Bu çareler içinde;
Asırlardır kullanılan alternatif tedavilerden olan bitkisel karışımlar da insanların başvurduğu çareler arasındadır. Çeşitli bitki çaylarıyla bitkisel tedavi edileceği düşünülen bu sorun, doktora danışılmadan bitkisel olarak dahi tedavi edilmeye çalışılmamalıdır. Çünkü bitkisel tedaviler yararlı olabileceği gibi zararlı da olabilmektedir. Bu durum sağlık açısından risklere neden olmakla birlikte, tedavi konusunda tam bir etkinlik de sağlamaz. Kabak çekirdeği yağı, testeredişli aslanpençesi, çobançantası ve benzer bitkilerle hormonal ya da tedavi edici bir teknik söz konusu olmayacaktır. Bu tür bitkiler tamamlayıcı tedavi değil, alternatif destekleyici içerikler olarak kullanılmaktadır.
Rahim sarkması muayenesi konusunda çekinceleri olan kadınlar jinekolojik muayene olmazsa durumun doğru tespit edilemeyeceğini anlamalıdır. Özellikle günümüzde gelişen tıbbi görüntüleme teknikleri jinekolojik muayenenin yanında ultrason da kullanılmaktadır. Hekiminiz iç ve dış genital organları kontrol etmeden teşhis koyma konusunda net bir bilgi elde edemeyecektir. Hastaneden randevu alarak gideceğiniz muayenelerinizde adetli olmanız önem teşkil etmeyecektir.
Genelde bu operasyonlar histerektomi ve pelvik tabanın tamiri biçiminde sınıflanıyor. İleri derecede sarkan rahimler çıkarılarak alınır. Bu işleme tıpta histerektomi denir. Büyük ameliyatlar arasındadır. Pelvik tabanın onarılmasının ise kalıcılık sorunu vardır, tercih edilmemektedir. (Beş yıl sonra tekrar etme ihtimali kuvvetlidir.) Gene de son karar uzman hekimindir. Çünkü rahmi alınan kadın bir daha çocuk sahibi olamayacağı için doktorlar hastanın yaşına ve çocuk isteğine göre de karar verirler. Örneğin doğurgan olan veya doğum yapmayı planlayan çoğu genç kadın pelvik taban güçlendirmesini rahmin alınmasına tercih etmektedir. Eğer rahmin alınmasına karar verilmişse robotik cerrahi, lapoaroskopik cerrahi, (kapalı yöntem) ya da açık cerrahi tekniklerinin hangisi uygunsa o kullanılır.
Genel anestezi altında yapılan, kadını zorlayan bir operasyondur. Robotik cerrahi ile yapıldığında hasta iyileşme sürecinde rahat eder, kesi izi kalmaz. Çünkü karın bölgesinde açılan çok küçük bir kesiden içeri girilmektedir. En önemlisi doktor üç boyutlu ve yüksek çözünürlüklü görüntüleme cihazları yardımıyla çalışmaktadır. Rahim bağları kesilir, rahim vaginadan dışarı alınır ve sonrasında vagina dikilir. Laparoskopi (kapalı ameliyat) de benzer bir yöntemdir fakat üç boyutlu görüntü tekniği yoktur. Hastayı en çok zorlayan açık histerektomi ameliyatlarıdır. Karın kısmına büyük bir kesi açılır, sonrasındaki iyileşme süreci uzundur. Ayrıca karında iz kalır. Ne yazık ki en yaygın yöntem de budur. Çünkü yüksek teknolojik imkanlar çoğu sağlık kuruluşunda henüz yoktur. Aynı zamanda rahim büyükse de açık yöntem tercih edilir.
Yaşı henüz genç olan ve ilerde çocuk sahibi olmayı düşünen kadınlar için rahmi almadan, genel anestezi altında yapılan cerrahi müdahalelerdir. Karından açılan kesilerle veya vagina içinden girerek yapılır. Her iki yöntemde hedef rahmi tutan bağ dokularının güçlendirilmesidir. Fakat bu işlem kalıcı sonuç sağlamaz, kadının rahim sarkması derdini yenileyebilir. Kendine dikkat etmeyen, nazik bünyeli kadınlarda tekrarlama süresi iki yıla kadar iner. Histerektomi çok daha kesin çözüm sağlıyor gibi görünse bile sarkmış ama gene de sağlıklı olan rahmin alınmaması kadına uzun vadede yarar da sağlar. Ne olursa olsun vücudun iç dengesi bozulmamış olacaktır. Çünkü aslında sağlıklı bir rahim kadın vücudunu sürekli destekleyen organdır.
Sarkma teşhisi (Uterin Dedensus) konmuş ve sarkmanın evresi belirlenmiş, jinekolojik muayenesi tamamlanmış, komşu organların durumu incelenmiş hastalar ameliyattan bir gece önce hastaneye yatırılır. Yatmadan önce tapılan testler arasında ürodinamik test de vardır. Bu test sarkmanın mesaneyi nasıl etkilediğini görmek için yapılır, komşu organların durumunu anlama içindir. (Göz önüne alınan diğer komşu organ yumurtalıklardır.) Kan ve idrar tahlili, akciğer filmi, kalp grafiği ve anestezi muayenesi ameliyat öncesi yapılan işlemlerdir. Rahim sarkması ameliyatı için 12 saat önceden yeme içme kesilir, hastaya su bile verilmez. Lavman yaptırılarak kalın bağırsak boşaltılır. Bu ameliyatın öncesi ve sonrası için refakatçi desteği şarttır. Öncesinde hastanın doktoruyla sık sık bir araya gelmesi ve her bakımdan bilgilendirilmesi gerekir.
Histerektomi ameliyatı sırasında çoğu zaman yumurtalıklar ellenmez, ancak gerekiyorsa yumurtalıklar da alınabilir. Bu durumda hasta yaşı genç olsa bile menopoza girecektir. Sadece rahim alındıysa kadın menopoza girmez ancak doğurganlık yetisini kaybeder. Ayrıca bu ameliyat sonrasında yoğun ağrı yaşanabilir, halsizlikler görülebilir. Daha önemli riskler ise kanamaların olması, kanda pıhtılaşma ve açılan kesinin çevresinde enfeksiyon oluşmasıdır.
Rahim sarkması ameliyatı sonrasında hastanın gündelik hayatı sırasında kendine dikkat etmesi de çok önemlidir. Taburcu olduktan sonraki ilk altı hafta iyileşme açısıdan bilhassa önem taşır. Ağırlık kaldırmamak, iki ay süreyle tampon kullanmamak, en az iki ay cinsel ilişkiye girmemek, fazla hareketli olmamak kesin doktor tavsiyeleri içindedir. Spora başlamak için en az altı ay beklemek yararlı olacaktır. Eskiden dokuların tutması ve hastanın hareket etmemesi için ameliyattan sonra karınlarının üzerine kum torbaları konan hastalar bugün iki gün içinde taburcu ediliyor. Fakat bu hastanın iyileştiği anlamına gelmiyor. Bu ameliyat sonrası kadının kendine dikkat etmesi iyileşmenin olmazsa olmaz şartıdır. Bir hafta su teması yasaktır. Bir ay sonra hamama veya havuza gidilebilir. (Bu tedbirler enfeksiyon riskini önlemek içindir.)
Rahim sarkmaları ve tedavisi için yapılan rahim sarkması ameliyatı hakkında bilgi verirken Kegel egzersizlerinden bahsetmek de kadınların yararına olacaktır. Pelvik taban egzersizleri olarak da bilinen bu hareketlerin amacı vaginayı çevreleyen kasları güçlendirmektir. (Bu bölgedeki kaslar cinsel ilişki sırasında da yoğun olarak çalıştığı için aşk kasları olarak da geçer.) Vagina ile onu çevreleyen kaslar, mesane (idrar torbası), ince bağırsaklar ve rektum bölgesi (kalın bağırsağın makata yakın olan ilk 12 cm’lik kısmı) pelvik taban üzerinde bulunur. Temelde idrar kaçırmayı önleme amaçlı yapılan bu hareketler mesanenin komşusu olan rahim üzerinde de etkilidir, onu tutan bağ dokunun güçlenmesini sağlar. Leğen bölgesi kaslarının sıkılması, beş saniye tutulması ve beş saniye rahat bırakılması, bu hareketin üst üste beş kere tekrarlanması biçiminde yapılabilir. Otururken, TV seyrederken bile denenebilir. Fakat idrar boşaltması sırasında yapılması tavsiye edilmiyor. Ayrıca bu hareket kalça kaslarının sıkılıp bırakılması değildir, vagina çevresi kaslarının çalıştırılmasıdır.