Polikistik over ameliyatı PCOS teşhis konmuş hastaların tamamına uygulanan bir tedavi yöntemi değildir. PCOS (polikistik over sendromu) yumurtalıkların çevresine yerleşen çok sayıda kist anlamına gelir. Her ay yumurtlamayla atılması gereken kan atılmayıp biriktiğinde kistler oluşur. Bu da gebelik oluşumunu engelleyebilen bir sorun olarak ortaya çıkar.
Hastaların büyük kısmında kilo sorunu ve şeker vardır. Adet düzensizliği ve kısırlık beraberinde görülen bu hastalık, sağlıklı beslenme ve kilo verme süreciyle tedavi edilir. Genelde hormonal bir dengesizliğin söz konusu olduğu hastalıkta, vücutta aşırı yağlanma ve kıllanma, sivilcelenme görülebilir. İlk etapta hastanın beslenme düzeninin değiştirilmesi ve kilo vermesi istenerek takip yapılır. Ancak bu sürecin sonunda hala sorun devam ediyorsa laparoskopik yöntem ya da açık cerrahi uygulanarak tedavi edilir.
Tekrarlayan gebelik kayıpları söz konusu olduğunda şüphelenilen PCOS, kişinin yaşamını olumsuz etkileyen bir durum değildir. Ancak üreme sistemi üzerinde olumsuz etkileri söz konusudur. Tedavisiz hamile kalan hastalar da bulunmaktadır. 35 yaş altındaki hasta gruplarını tehdit eden bu yumurtlama bozukluğu, erkeklik hormonlarının artması nedeniyle gebeliği engeller. Erken dönemde görülmeye başlayan durum, memenin küçülmesi, tüylenmede artış gibi durumlar kişinin sosyal durumunu da etkiler. Olumsuz etkilenen ve diğer hususlar konusunda kısırlık sorununu da beraberinde yaşayan kadınların hormonal dengelerini bozan bu durum iyi huylu bir hastalıktır.
Spor yapan ve beslenme düzenini değiştiren bireylerde iyileşme süreci çok daha kolaydır. Oldukça özel bir tedavi gerektiren polikistik over, düşüklere neden olabilecek bir yumurtlama bozukluğudur. Bu yüzden çocuk sahibi olup da düşük sorunu yaşayan bireylerde polikistik over sendromu çok sık görülmektedir. Teşhis ne kadar erken başlarsa tedaviden alınacak başarı sonucu da o kadar artacaktır.
Sayfa İçerikleri
Polikistik Over Sendromu, yumurtalıklarda çok sayıda kist olması durumunda teşhis edilir. Ergenlik döneminden itibaren görülmeye başlanan bu durumun temel sebebi bilinmemektedir. Kilo kontrolü, beslenme ve adet düzeninin sağlanabilmesi sonrası hastaların şikayetleri sona erer. Tedavide doğum kontrol hapları, şeker ilaçları ve benzer ilaç tedavileri uygulanarak hormonal dengenin düzene oturması hedeflenir. Eğer sonuç alınmazsa kapalı ameliyat tekniği kullanılarak hasta tedavi edilir. Polikistik over ameliyatı için tercih edilen birincil yöntem laparoskopik yöntemdir. Kişinin yumurtlama probleminin çözülerek kısırlığının sona ermesini sağlayan ameliyat genel anestezi altında yapılmaktadır.
PCOS teşhis koyulmuş olan çok sayıda hasta için en uygun seçimlerin yapılmasını sağlayan hekimler farklı tedaviler uygular. Bu tedavilerin başarılı olarak gerçekleşmesini sağlayan diyet, egzersiz ve ilaç tedavileri kişiye özel olarak gerçekleştirilir.
Polikistik over problemi olan kadınlarda benzer belirtiler gözlenmektedir. Bunlar arasında en göze çarpanı adet düzensizliğidir. Kanamanın az ya da fazla olması gibi etkenlerle birlikte adet düzeninde aksamalar görülür. Hormonal bozukluğa bağlı olarak aşağıdaki sorunlar görülür:
Belirtiler arasında şişmanlık da vardır. Çünkü kilo sorunu olan kadınlarda PCOS çok sık görülmektedir. Hastalığın farklı aşamaları vardır. A, B, C olarak ayrıştırılan türlerde de belirtiler birbirinden farklılık göstermektedir. Hastanın şikayeti ve genel muayene sonucuna göre değişen teşhisi doğrultusunda uygulanan tedavi oldukça önemlidir. Her hastada görülen ve görülmeyen bu belirtiler, kişinin durumunun kronikleşmesine göre değişmektedir.
Polikistik over türleri, yumurtaların durumu ve hormonal durum değerlendirilerek ayrılmaktadır. A1 ve A2 olarak ikiye ayrılan hastalığın bu grubunda, erkeklik hormonu fazlaysa saç dökülmesi, tüylenme ve sivilcelenme görülür. İkinci tipte ise bu belirtilere ek olarak yumurta büyümez. Dolayısıyla gebelik elde edilmesi de zorlaşır.
B grubu hastalarda yine aynı belirtiler ek olarak insülin direncinin ve erkeklik hormonunun fazla artmadığı bir tablo söz konusudur. Bu hasta tiplerinde 3-4 ayda bir adet görülür. Adet kanamaları ise oldukça uzundur. Ultrason incelemelerinde her iki yumurtalıkta da kistler görülür. C grubu hastalarda erkeklik hormonu yüksek olduğundan anormal büyüyen yumurtalar ve kol gibi vücut kısımlarında aşırı tüylenme görülür. Polikistik over görünümü, yumurtayı kaplayan bir kalın tabaka şeklindedir. Ameliyat sırasında bu kısım delinerek tedavi uygulanır. Aylık adet kanamalarının artmasını sağlayan çok sayıda uygulama düzensiz hormon üretimine neden olacağı için bazı hastalarda en iyi tedavi şekli ameliyattır.
Hastanın şikayeti üzerine jinekolojik muayene yapılması için Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanını ziyaret etmesi gerekir. Bakire olan hastalarda ultrasonik muayene yapılarak tanılama yöntemi gerçekleşir. LH ve FSH hormonları yüksek olursa polikistik over riski vardır.
Adet düzensizliği, en belirgin polikistik over belirtileri arasındadır. Hastalar bazen şiddetli kanama ve ağrıların eşlik ettiği amenore dönemleri ve düzensiz adetlerle şikayette bulunurlar. Aniden kesilen adet menopoz şüphesi yoksa bu sebepten kaynaklanabilir. Yanlış tedavi sonucu oluşan kistler ve hormonal dengenin bozulması da birçok hasta üzerinde olumsuz etkiye neden olur. Adet döneminin başlamasından itibaren polikistik over görülebilir.
Polikistik overın ultrasonda tipik bir görünümü vardır. Her iki yumurtalıkta da sıralı dizilmiş halde görülen çok sayıda kist vardır. Klinik olarak tüylenme ve androjen hormonlarında artışın görülmesi halinde ise tanı kesinleşmiş olur. Genel olarak hastalar, Endokrinoloji ve Metabolik Hastalıklar bölümüne giderek gerekli hormonal teknikleri yaptırmaktadır.
Polikistik overın ilk tedavisi ilaçla tedavisidir. Doğum kontrol haplarıyla başlayan tedavi süreci, adetin düzene girmesiyle başlar. Kilo kontrolü ve sağlıklı beslenme düzenine geçilmesinin ardından adet düzeni de oturursa yeni kistlerin oluşumu engellenmiş olur.
Tedavi, şikayete göre belirlenir. Kısırlık, adet düzensizliği ve kıllanmanın tedavileri ayrı ayrı değerlendirilir. Çoğu zaman kilo kaybından sonra hastanın adeti düzene girer. Şikayetlerin azalmasını sağlayan hormon tedavisi de diğer şikayetlerin ortadan kalkmasını sağlar. Polikistik over ameliyatı ise kısırlık şikayetinin azalması için tercih edilir. Kapalı teknikle yapılan ameliyat, sonuç almak açısından oldukça önemlidir. Tedavinin başarılı olmasını sağlayan etkenler her hasta için ayrı olarak değerlendirilir. Bu yüzden önemle üzerinde durulması gerekir.
Bu hastalığın tedavisi uzun vadeli düşünülmelidir. Yumurtalıklar üzerindeki baskılama bir süre devam etse de tedaviden sonra yumurtanın düzensizlikleri yeniden ortaya çıkar. Overian drilling yöntemi kullanılarak yapılan cerrahi girişim sonrası da tekrarlama riski söz konusudur.
Ameliyat, üreme sistemini olumsuz etkilemesi durumunda yapılır. Kapalı teknik kullanılarak yapılan ameliyatlar, hastanın sorununu çözmeye yöneliktir. Karından kapalı teknikle girilen bölgede minik kesiler açılarak yumurtalıkların arka kısmına girilir. İyi huylu tüm kistler temizlenerek, operasyon sonlandırılır. Genel anestezi altındaki ameliyatlar 1-2 saat sürer. Ameliyat sonrası hastanın hamile kalması hedefleniyorsa buna göre tedavi yapılır. Overian drilling yöntemi kullanılarak yapılan ameliyatlardaki başarı oranın yüksek olması gebelik şansını da arttırmaktadır. Hastaların tedavi edilirken kişiye özel tedavi süreçleri değişmektedir.
Açık ameliyat tekniğinde sezaryen operasyonlarında olduğu gibi 8-10 mm civarında kesiler atılır. Hastanın kistleri temizlenerek operasyon sonlandırılır. Kesilerin iyileşme süreci açık ameliyat tekniklerinde olduğu gibi genelde aynıdır. Enfeksiyon riskine karşı bölgenin temiz tutulması oldukça önemlidir.
Ameliyattan sonra cinsel ilişki için 2-3 ay beklemek gerekir. Ameliyatın kapalı ya da açık teknikte olması sonucu değiştirmez. Düzenli doktor kontrollerinin yapılması oldukça önemlidir. 2 ay süreyle deniz ve havuza girmemeleri gereken hastalar oldukça dikkatli olmalıdır. 2 ay süreyle denize ya da havuza girmemesi gereken bu hastalar her gün düzenli olarak lifli gıdaları tüketerek sindirimi de kolaylaştırıcı tedbirler almalıdır. Sigara ve içkiden uzak durması gereken bu kişiler kilo kontrolünün de sağlanması için çaba göstermektedir.
Ameliyattan sonra şeker hastalığı tedavi edilmezse, bebekte kalıcı hasarlar görülebilir. Bu durum söz konusu olduğunda ciddi sorunlar yaşanabilir. Düşüklerin yaşanmaması için oldukça dikkatli bir ameliyat sürecinin devam ettirilmesi gerekir. Böylece sorunsuz bir gebelik işleyecektir.
PCOS ameliyatında da belirli riskler vardır. Bunlar genel olarak vajinal akıntı, adet düzensizliği ve ağrıdır. Hasta bu konular hakkında bilgilendirilir ve cinsel ilişki, kontroller ve denize/havuza girme durumları hakkında bilgilendirme yapılır. Menstrual döngüde kistlerin atılması mümkün olmadığından hastanın mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Deri ya da doku altında oluşan kistlerin tedavi edilmesinde tercih edilen teknik açık ya da kapalı ameliyat olabilir. Hastanın çocuk sahibi olma beklentisi dikkate alınarak gereken tedavi uygulanır.
Ameliyat sonrası olası riskler şu şekildedir:
Düzenli doktor kontrollerinin devam etmesi beklenen bu süreçte, iki haftada bir hastanın incelenmesi gerekir. Özellikle gebelik planı olan kadınlar yakın takibe alınmalıdır.
Birçok kadın çeşitli bitkilerle PCOS’un tedavisini doğal yoldan yapmaya çalışır. Soğan kürleri, hayıt tohumu ve aslan pençesi gibi çok sayıda bitkisel kür kullanılarak kistlerin yok olacağına inanılmaktadır. Keten tohumu, meyan kökü, çemen otu, nane gibi bitkilerle de farklı karışımlar yapılarak hastalığın iyileşeceğine inanılır. Ancak ilaç tedavisi olmadığı sürece kistlerin dışarı atılması mümkün olmayacaktır.
Genel olarak 2 bardak kaynamış suya eklenen beyaz soğanın 5 dakika kaynatılması ve demlenmesi beklenir. Bu şekilde tatlandırıcı kullanılmadan içilir. 15 gün boyunca devam eden uygulama sonucu kistlerin azalacağı ifade edilmektedir. Ancak bu yönde yapılan herhangi bir çalışma yoktur. Anti inflamatuvar beslenme düzenine geçmesi gereken bu hastalar şeker, işlenmiş gıdalar ve glutenden uzak bir beslenme düzeni benimsemelidir.
Polikistik over ameliyatı SGK kapsamında değerlendirilebilen bir ameliyattır. Sigortası bulunmayan kişiler için ameliyat fiyatları 4 bin 500 TL’den başlamaktadır. Farklı fiyat seçenekleri bulunan ve buna göre değerlendirilen operasyonlar hekimin özelliğine ve hastaneye göre değişmektedir. Gestasyonel diyabet gibi durumlarda ise ekstra tedavi uygulaması gerçekleştirilmektedir. Uygulamalar söz konusu olduğunda hekimin ünü, hastanenin durumu ve diğer detaylar ele alınarak fiyat alabilirsiniz. Sigortanız varsa devlet hastanelerinde ücretsiz olarak yaptırabilirsiniz.
Hamilelik oluşmaması konusunda en çok şikayet edilen hastalık polikistik over sendromudur. Yumurta yeterince olgunlaşmadığı için gebe kalma şansı düşer. Bazen iki bazen de tek yumurtanın çalışmaması sonucu hamilelik gerçekleşmez. Bu yüzden kısırlık şikayetiyle başvuru yapan hastalar bu açıdan değerlendirilir. Öncelikli olarak diyet uygulanarak hastanın kilo vermesi sağlanırken, diğer yandan yumurtlama düzeninin de kontrol altına alınması sağlanır. Polikistik over ameliyatı gebelik öncesi kapalı teknikle yapılabilir. Ameliyat sonrası yumurtalıklarda yapışık olan kalıntılar temizlenir. Hastanın normal yumurtlama sürecine dahil olması beklenir. Kendiliğinden gebelik oluşmazsa, tüp bebek yöntemi denenerek gebelik elde edilebilir.
Gebelik şansının çok az olduğu bu durum düşüklerle sonuçlanacak bir kısırlık sürecine neden olabilir. Hamilelik oluşmamasının nedeni, yumurtlamanın olmaması ya da düzensiz olmasıdır. Yardımcı üreme teknikleri de bazı durumlarda işe yaramayabilir. Ancak hamilelik imkansız da değildir. Hamile kalmakta sorun yaşamayan anne adayları yumurtlamanın dengesiz olması nedeniyle çeşitli sorunlar yaşayabilir. Bu durumda gebeliğin başarılı biçimde sonlanması yani bebeğin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesi mümkün olmayabilir. Gebelikte kan şekeri düzeyindeki değişimler ve hormonal dengesizlikler gebeliğin gelişimini olumsuz etkilemektedir. PCOS hastalarının büyük bir kısmı obez olduğu için gebelik şansı kilo nedeniyle oluşmaz. Bu yüzden kilo verip de hamile kalarak sağlıklı bebekler dünyaya getirmek mümkün olmaktadır. Aksi durumlarda ilk 3 ayda düşüklerle sonuçlanan gebelikler söz konusu olabilir.
Polikistikover vakalarının büyük bir kısmı obez kadınlarda görülmektedir. Hormonal dengenin bozulması ve kilo alımıyla adet düzensizlikleri kendini belli etmektedir. Sağlıksız bir insan olunmasa bile yüksek kilonun söz konusu olduğu durumlarda kilo verilmesi öncelikli bir tedavi yöntemidir.
Kilo kaybının yaşanması için bir diyetisyen desteğinin alınması önemlidir. 15 ila 50 yaş arasındaki kadınlarda görülen bu hastalığın hamilelik düşüncesi olmayan kadınlarda çok geç fark edilir. Kilo sorunun çözülmesinin ardından normal bir süreç dahilinde tedaviye devam edilir. Kişinin sosyal hayatını da etkileyen obezite ve fazla kilonun normale dönüştürülmesi oldukça önemlidir. Kilo normale döndükten sonra, çoğul gebelik şansı yüksek olan anne adayları sağlıklı hamilelikler geçirebilir. Elma sirkesi, kemik suyu, kolajen, tarçın gibi ürünler bu süreçte çok desteklenmiştir.
Polikistik over düşüklere neden olur mu?
PCOS hastalarının büyük bir kısmı ilk 3 ay içinde düşükle sonuçlanan gebelikler yaşamaktadır. Diyet, egzersiz ve tedavi bir arada uygulanarak yaşam tarzının değiştirilmesi sağlıklı gebelikler oluşturmak açısından katkı sağlamaktadır. Tedavi, kişinin genel sağlık durumu ve şikayetleri doğrultusunda uygulanır. Yumurtlama süreci kısıtlı olduğu için hastaların hamile kalma olasılıkları da düşmektedir.
Polikistik over tekrarlar mı?
Ameliyatla tedavi edilen polikistik over sendromu 2 yıl sonra tekrar görülebilir. İnsülin direnciyle bağlantısı keşfedilen bu hastalığın tedavi her hastada farklı şekilde sonuçlanır. Özellikle diyet ve egzersiz sürdürülebiliyorsa, hastanın doğurganlığı etkilenmez ve kistlerin yeniden oluşma ihtimali de azalır.
PCOS ilaçla tedavi edilir mi?
Öncelikli olarak hormon tedavisiyle tedavi edilen polikistik over, düzelmesi mümkün olmayacak bir sorun yaşanıyorsa ameliyatla düzelebilir. Öncelikli tedavi hastanın kilo vermesi, diyet ve egzersizlerine devam etmesidir. Polikistik over ameliyatı söz konusu olduğunda ise hastanın durumuna uygun bir yöntem kullanılır.
Ameliyat tedavisi kimler için uygun?
Ameliyat tedavisinin uygun olduğu hastalar çocuk sahibiyle açık ya da kapalı teknik, çocuk sahibi değilse kapalı teknik ameliyat yapılarak tedavi uygulanır. Çocuk isteği olup olmamasına bağlı olarak değişen tedavi yönteminde en doğru kararı muayene sonucu hekiminiz verecektir.