Boyundan kuyruk sokumuna kadar olan omurga isimli kemik grubunun içinde uzayıp giden omuriliğin sıklıkla bel ve boyun bölgesinde yaşanan sıkışmalar omurilik daralması ameliyatı ile açılmaktadır. Sıkışmaların en büyük nedeniyse bu bölgede oluşan kireçlenmeler ve dokuların zamanla kalınlaşmasıdır. Bel ve boyun bölgesinde hissedilen ve zamanla artan ağrılar rahatsızlığın en yaygın belirtisidir. Ayaklardaki uyuşukluk ve güç kaybı, kısa mesafelerde bile görülmeye başlanan yürüme zorlukları, dinlendikçe azalan fakat hareket etmeye başlayınca artan ağrılar ve zamanla öne doğru eğik bir yürüme şekline geçiş hastalarda görülen diğer belirtilerdir.
Sayfa İçerikleri
Genelde elli yaş civarında oluşan bu rahatsızlık hareketsiz bir yaşam tarzına sahip kişilerde ve fazla kilosu olanlarda daha sık görülür. Tedavi süreci başlamazsa ağır hasarlar bırakabilir. Bu yüzden iskelet sisteminin sağlığı için fazla kilo almamak ve en azından günlük hayatta yürüyerek hareket edebilen kişilerden olmak alınacak en iyi önlemdir. Bu iki önlem aynı zamanda kalp ve damar hastalıklarının önlenmesi için de başta gelen hususlardan sayılmaktadır. Omuriliğin daralması gibi bir sorun erken teşhis ile başta fark edildiğinde fizik tedavi ve ilaç tedavisi gibi çözümler işe yarayabilir. İlerlemiş vakalarda omurilik daralması ameliyatı devreye girecektir.
Ameliyatın amacı omurilik kesesine ve sinirlere yapılan baskının ortadan kaldırılmasıdır. Bu baskıyı oluşturan sarı bağ dokusu çıkartılır ve kemiklerin ucu çift taraflı traşlanır. (Duruma göre kemiklere tek taraflı işlem de uygulanabilir.) Eğer hastanın omurlarında bir kayma olmuşsa ameliyat sırasında düzeltilir. Bu kaymanın ileri derecede olduğu vakalarda titanyum içerikli vidalar kemiklere yerleştirilir ve omurganın duruşuna destek sağlanır. Bu vidalar zamanla vücutta bir kemik gibi davranacaktır. Gelişen tıp bilimi artık bu protezlerin yerleştirilmesinden başka mikroteknik cerrahi ile uygulanan internal dekompresyon yöntemini de kullanıyor. Omurilik kanalına içten müdahale yöntemine dayanan bu uygulamada hasta daha çabul iyileşiyor, dıştan takılan bir materyal olmamasına karşın omurganın dikliği sağlanıyor. Riski diğer ameliyata göre çok daha az. Omurilik daralması ameliyatı ertesinde bir gün sonra yürütülmeye çalışan ve en az üç gün hastanede kalan hasta dekompresyon uygulaması sonucu bir gün sonra evine dönebiliyor.
Toplumda giderek çoğalan orta yaş üzerindeki nüfusun sayısına bağlı olarak omurilik daralmasından kaynaklanan sorunlar da artmaktadır. Bel, sırt ve boyun ağrıları her zaman duyulan şikayetler olmuştur. Bu bağlamda omurilik daralmalarının belirtileri hakkında daha vurgulu açıklamalar yapmak rahatsızlığın erken teşhis edilebilmesi açısından yararlı olacaktır. Omurilik daralmalarının belirtileri;
Emar (MR) olarak geçen manyetik rezonans görüntülemesi, bilgisayarlı tomografi bu hastalığın teşhisinde kullanılır ve daralmanın derecesini gösterir. EMG incelemesi de yapılır. EMG hastanın kas ve sinir yapsındaki elektriksel sinyallerin grafiğini çıkarmaktır. EMG testleri bir saate kadar çıkabilir. Ağrı duyulan bölgelere düşük voltajlı elektrik verme esasına göre çalışır. Omurilik tedavilerinde tedavi çeşitleri ise hastanın durumuna bağlı olarak istirahat ve ilaç kullanımından başlayıp fizik tedavi ve cerrahi tedaviye kadar çıkar. İlerlemiş aşamalarda ameliyat yapılmazsa hastanın yatalak kalma tehlikesi vardır.
Ameliyat fiyatları konu ile ilgili olarak hemen akla gelecektir. Yapılacak cerrahi müdahaleler SGK kapsamına girer. Özel hastaneler tercih edildiğinde fark ödemek söz konusu olacaktır.
Gerekli tetkiklerin yapılması, hastanın bilgilendirilmesi, varsa kan sulandırıcı ilaçların ve vitamin desteklerinin bırakılması omurilik ameliyatı öncesi yapılanlar içindedir. Gerekli tetkikler ise idrar ve kan testleri, EMG (elektromiyografi), tomografik kontrol ve anestezi testidir. Genel anestezi altında yapılacak bu ameliyatın süresi iki saati geçebilir, bu yüzden anestezi durumu önemlidir. Hasta üç gün hastanede kalabilir. Refakatçi desteği gereklidir.
Omurilik ameliyatlarının sonrasında bel ve boyun bölgesinde enfeksiyon, kanama, yara iyileşmesinde farklar (kesi çevresinde nedbe denilen sert dokuların oluşması), ek müdahale gerektiren omurilik sıvısı sızıntıları, gene açılan bölgede oluşabilecek damar ve sinir hasarları gibi konular oluşabilecek hasarlar arasında sayılmaktadır. Eğer operasyonda omurganın arkasındaki eklemler çıkarıldıysa stabilizasyon sorunu da yaşanabilir. Bu yüzden hasta için ameliyat sonrası sabit duruş dikkat edilmesi gereken bir konudur. Bu hareket kısıtlılığı değildir, zamana bağlı olarak düzelir. Ameliyat sonrası yaşanan genel bitkinlik ise anesteziden kaynaklanmaktadır. İyileşme sürecinde sigaradan uzak durmak, önerilen fizik tedavi hareketlerini yapmak, belirtilen sürede cinsel ilişkiden kaçınmak, aşırı efor isteyen hareketleri yapmamak, ağırlık kaldırmamak ve uyku pozisyonuna dikkat etmek hastanın kesin yararına olacak hususlardır. Omurilik daralması ameliyatı tam iyileşme yaklaşık bir yılı bulur. Bu süreçte zamanı giderek artan yürüyüşler çok fayda sağlayacaktır. Düz ayakkabı veya çok yüksek topuklu giymemek önemlidir. Alafranga tuvalet kullanımı önerilir.
Omurilik daralması ameliyatı sırasında hastanın durumuna bağlı olarak ya belirli bir bölgeye müdahale edilir ya da bütün omurilik kanalına girilir. İyileşme süreci de buna bağlı olarak değişecektir. Örneğin tek bir yerde yapılan müdahale sonrası hasta üç ay sonra yüzebilir hale gelecektir ki bu hastalar için özellikle sırt üstü yüzme çok uygun fiziksel egzersiz ortamını yaratacaktır. Fakat omurilik kanalının tümü açılmışsa iyileşme süreci yıllara uzayabilir ve bu durumda tamamlayıcı egzersizlerin yapılması da zaman alacaktır. Bu durumdaki hastaların ameliyat sonrası azalacak olan hareket yetenekleri de kilo alma sorunu doğurabilir.
Tersi bir durum da yaşananlar arasındadır. Traşlanan kemiklerden dolayı vücut yük taşıma kapasitesini azaltma eğilimine girebilmekte, hasta bir miktar kilo kaybı yaşayabilmektedir. Fakat bu gözle görülen bir zayıflama değildir. Çoğu zaman vücudun şeklinin bir miktar bozulduğu bile fark edilir.
Omurilik ameliyatları hastanın psikolojisi açısından zor ameliyatlar olarak görülür fakat olunmadığı takdirde kötü sonuçlara yol açar. Örneğin kişinin rahatça yürüdüğü mesafe 200 metrenin altına düştüyse bacaklardaki kuvvet kaybının derecesi korkutucu hale gelmiştir ve kısmi felç söz konusudur. Felç ise artık zorunlu hale gelmiş ameliyatın başarısını azaltacaktır. Erken teşhis bütün hastalıklarda olduğu gibi omurilik daralmalarında da pozitif etki yaratır.