Kalp hastalıkları ve kalp pili ameliyatı konusuna geçmeden önce kalbin çalışma şekli, dolaşım sistemi ve kalbin işlevleri hakkında genel bilgiler vermek hastalar açısından daha yararlı olacaktır.
Hayati organımız kalp vücudumuzdaki yaşam sıvımız kanın dolaştığı dolaşım sisteminin pompalayıcısıdır. Bu pompalama sisteminde meydana gelen her türlü aksama sağlık açısından önemli riskleri oluşturur. Kalp ve damar hastalıkları ana bilim dalı (Kardiyoloji) uygulayacağı tedavileri operasyonlar da dahil olmak üzere bu riskin derecesine göre teşhis ve tedavi eder. Kalp hastalıkları tıbbın üzerinde çalıştığı en eski ve en köklü alanlardan birisidir, bu yüzden uygulanacak tedaviler ve yapılacak operasyonlar yerine oturmuş uygulamalardır, ameliyatlarda sorun yaşanmaz. Başarı oranı çok yüksektir. Kalp pili ameliyatı tıbbın batarya teknolojisini kendine adapte etmiş halidir. Gelişen tıbbi teknikler sonucunda kalp pilleri hem çeşitlenmiş hem de yerleşim sırasında sorun çıkarmayan uygulamalar arasına girmiştir. Kalp pili takılırken kalp bölgesi doğrudan ellenmez, yakın yerdeki derinin altına küçük bir kesi ile yerleştirildiğinden risk sıfıra yakındır. Ülkemizdeki ilgili cerrahlar bu konuda tecrübe sahibidirler ve gerekli fiziksel koşulların bulunduğu her hastanede kalp pili takılabilir.
Hayatın devamı için solunum yapmalı (oksijeni vücuda almalı) ve enerji sağlamak için beslenmeliyiz. Oksijen direk akciğerler yardımıyla alınır ve damarlar yoluyla kan hücrelerine devredilir. Vücutta oksijen dolu temiz kanın dolaştırılması büyük dolaşımdır. Mideye giren besinlerin hücrelere nasıl dağılacağı konusundaysa gene karşımıza mükemmel bir çözüm olan dolaşım sistemi çıkar. Bu sistem oksijen ve besin gibi iki girdiyi hücrelere dağıtan ve hücrelerde biriken atıkları geri alan düzenlemedir. (Atıkların geri alınması vücutta küçük dolaşım sistemi ile gerçekleşir.) Çift taraflı işlevi vardır ve kalp bu sistemin merkez pompasıdır. İrade dışı kasılan vücut kasları bu pompayı çalıştırmaktadır. Kalp pili kasların bu düzenli çalışmasında görülen aksamalara destek vermektedir. Yumruk büyüklüğünde olan ve ağırlığı yarım kiloyu geçmeyen kalbin yaşamak için ne kadar önemli olduğundan bahsetmeye ise gerek yoktur.
Pompalamanın bir noktasındaki yaşanacak hatalardan birisi de ritm bozukluğu olarak tanımlanmıştır. Kalbin normalden yavaş atması bradikardi, hızlı atması ise taşikardidir. Kalp pili ameliyatı çoğunlukla brakardi hastaları üzerinde yapılır.
Sayfa İçerikleri
Kalp atım hızının düşüklüğünden kaynaklanan bradikardide kanın pompalanma hızı azalmıştır. Sonucunda beslenmesi gereken hücreler, ki buna en önemli organımız beyin de dahildir, beslenemez hale gelmiştir. Bu durumdaki hastalar;
Bu rahatsızlıkların temel neden pompalamada ve elektrik sinyallerinin üretimi veya dağıtımında yaşanan aksaklıklardır. Ayrıca;
Taşikardi ise bradikardinin tam tersidir.
Kalbin fonksiyonlarını başlatan kasılma hareketi ve sonuçta çalışacak olan dolaşım sistemi için gereken elektriksel uyarı sinüs düğümünden gelir. (Otomobillerde ateşlemeyi sağlayan bujiler duruma örnek verilebilir.) Normal insanın kalbi dakikada altmış ile seksen arası atar. Ortalaması 72 kabul edilir. Fiziksel hareketler sonucu bu sayı yükselebilir. Fakat bu sayının sürekli yüksek veya düşük olması akla taşikardi veya bradikardi denen kalp hastalıklarını getirir. Sinyal başlatıcıda yaşanan sorunlar ise "hasta sinüs sendromu" olarak bilinen kalp rahatsızlığıdır. Elektriksel uyarının azlığı sinüs duraklaması, sayı altmışın altındaysa sinüs bradikardisi, yüzün üzerindeyse sinüs taşikardisinden söz edilir.
Genel anlamda ritm bozukluğuna işaret eden bütün bu durumlar (aritmi) için kalp pili ameliyatı safhasından önce ilaç tedavisi düşünülür. Farklı ilaçları vardır ve hepsi doktor reçetesiyle alınır. Yani kalbinin çalışmasından şüphe duyan bir kişi bu ilaçları doktor kontrolü olmadan alamaz, zaten alınmamalıdır.
Kalbin elektrik oluşturan ve dağıtan sisteminde görülen ritm bozuklukları elektrofizyoloji (ablasyon) uygulamasıyla da tedavi edilmeye çalışılır. Ablasyonda kasıktan veya boyundan geçen bir damarın içine elekrot sarkıtılır ve sinyal durumu gözlenir. Çoğunlukla taşikardi teşhisi için kullanılan bu araştırma sonucunda ulaşımı engelleyen odak radyo dalgalarıyla yok edilebilir. Fakat bu tedavinin yapılabilmesi için de hastanın ilaç tedavisine yanıt vermemiş olması gerekmektedir. Bir çeşit katater uygulamasıdır.
Takılması kolay ama kompleks bir cihaz olan kalp pili genelde düşük nabız olaylarında kullanılmaktadır. (Kalp pilinin yüksek nabız olaylarında kullanılması nadir göülen bir durumdur.) Çünkü esas amaç kalbin yeterli nabız üretmesine destek olmaktır. Nabız jeneratörü adı verilen ana parça ve damarları izleyerek jeneratörü kalbe bağlayan elektrotlar kalp pilini oluştururlar. Elektrotların sayısı hastanın durumuna göre değişir. Bu bağlamda kalp pili çeşitlerinin ihtiyaca göre şekillendiği söylenebilir. Aynı zamanda vücudun neresine yerleştirileceği ve ne zaman söküleceği de çeşitlendirmeye etki etmiş hususlardır. Genelde kalp pili türleri üç çeşitte sınıflanmışlardır. Bunlar;
Kalp pillerinin kullanım süresi de son teknolojik ürünlerde artmıştır. Günümüzse bu süre sekiz yıla kadar çıktı ama her ne olursa olsun kullanım süresi hastanın ritm bozukluğuna bağlı olarak belirlenir. Çünkü bataryanın gücü her gönderdiği sinyal ile birlikte azalmaktadır. Konu ile ilgili olarak pilin belli bir miktar şarj edilmesi de gündemdedir. Şarj için gereken enerjinin vücuttan sağlanacağı bu yeni sistemler ile kalp pillerinin ömrü on yılı geçecek belki de ömür boyu olabilecektir. Adı her ne kadar ameliyat olarak geçse bile kalp pili ameliyatı büyük bir cerrahi müdahale değildir. Büyük bölümü lokal anestezi ile takılır. İki parçadan oluşan cihazın jeneratör bölümü çoğunlukla köprücük kemiğinin alt kısmına, derinin içine yerleştirilir. Çıkan kablolar ise bölgeden geçen atardamarın içinden gidilerek kalbe ulaştırılır ve elektrotlar röntgen cihazından gelen anlık verilerle ilerletilir. Sonrasında kalp kaslarına yarı otomatik şekilde vidalanır.
Damar yolundan ulaşım için herhangi bir kesi atılmaz. Kalp pilinin boyutu kol saati kadardır. Fiyatları ise 2000 liradan 50 bin liraya kadar çıkabilir. SGK uygun koşullar sağlandığında kalp pili ameliyatı maliyetlerini karşılamaktadır. Hayati önemin olması, araştırma hastanelerinde takılması ve iki kardiyologun onayı bu koşullar içindedir.