Kalça protezi ameliyatı kalça kemiğine yapay olarak protez eklenmesidir. Protezler ortalama 25 yıl kadar kullanılabildiği için günlük hayata daha kolay adaptasyon sağlanabilir. Başarı oranı %95 olan bu ameliyatlar, 1950’li yıllardan itibaren yapılmaktadır. Günümüzde yenilenebilen, zor bir operasyon olmaktan çıkan protezler, yaşam boyu sorunsuzca kullanılabilir. Ameliyat gerektiren durumlar kemiğin yapısal olarak hasar görmesi ve vücudun genel dengesini olumsuz etkiler.
Yaşla birlikte zayıflayan kemik yapısı zarar gördüğünde hastanın posdürü ve dengesi bozulur. Yaralanma ve doğumsal edimler de etki ettiğinde iyice içinden çıkılmaz bir hal alan kemik kırıkları günümüzde protezlerle tedavi edilmektedir. Vücudun en büyük eklemi olan kalça eklemi, artritle başlayan harabiyet sürecine kemiğin kırılmasıyla devam eder. Tabi ameliyattan önce farklı tedavi ve egzersizler de uygulanır.
Kemik çimentosu denilen maddeyle birlikte uygulanan total protezler ya da çivileme adı verilen implantlarla hastanın yapay bir ekleme sahip olması mümkün olur. Amaç yürüme sırasında ağrı ve acıyı azaltmaktır. İlerleyen sorunlarda hastanın duruş bozukluğu yaşaması da olasıdır. Bu tür hareket engellerini aşabilmesi planlanan hastalar için en doğru tedavi yöntemi ve ameliyat şekli belirlenerek zaman kaybetmeden operasyon planlanır.
Kalça kırıklarında ilk 24 saat içinde ameliyat yapılması hayati önem taşımaktadır. Kalsiyum eksikliği olan ve kemik gelişimi yetersiz olan hastalar bu zaman diliminde mutlaka gereken ameliyatı yaptırmalıdır. Kırık yürümeyi engelleyecek düzeydeyse mutlaka cerrahi müdahale gerekmektedir.
Sayfa İçerikleri
Vücudumuzun dengesini sağlayan temel bileşenlerden biri kalça kemiğidir. Ön ve yan kısımları oluşturan kemikler bütününe kalça kemiği denir. Omurganın bitiminde bulunan bu yassı kemikler, iskium, pubis ve ilium şeklindedir. Ergenlik döneminden itibaren daha sert hale gelen kemikler vücudun olağan dengesini bozmayacak şekildedir. Ameliyat gerektiren durumlar hastanın yürümekte zorlanmaya başladığı ve dayanılmaz ağrılar yaşadığı vakalarda görülmektedir.
Kalça protezi ameliyatı doğumsal problemler başta olmak üzere genel ağlık durumu normal olan hastalarda da kazalar sonucu yapılabilir. Bacak hareketlerinin kısıtlı olması, birden fazla kalça çıkığı yaşanması ve kalça kemiklerinin gelişmemesi durumunda ameliyat gerekebilir. En önemli belirti, geçmeyen ağrılar şeklinde kendini göstermektedir.
Doğuştan kalça çıkığı ve displazi sorunları erken çocukluk döneminde tespit edilirse, müdahale edilebilir. Birçok hasta ilerleyen yıllarda eklemden ses gelmesi ve topallama gibi belirtilerle kalça çıkığının varlığını öğrenir. Bazen bel fıtığı sorunu olan hastaların problemini tespit etmek kolay olmayabilir. Erken çocukluk döneminde ise çocuğun yürümeye başlamasının ardından tanı koyulabilir.
Kalça protezleri genç ve aktif hastalara yapıldığında koşma ve ağır fiziksel egzersizler mümkün olmaz. Hastanın bu konuda dikkat etmesi ve yaşam boyu kontrol altında tutulması gerekmektedir. Aktif yaşamın dahilinde ilerleyecek hastalara öncelikli olarak kalça koruyucu cerrahiler yapılır.
Kalça koruyucu cerrahi operasyonları kireçlenme olmadığında %95 oranında başarıyla gerçekleşir. Eklemde kireçlenme ilerlememişse, ameliyat yapılarak uzun yıllar ağrılardan kurtulunması mümkün olmaktadır. Genel komplikasyon oranı düşük olduğu için uyuşukluk gibi yan etkiler de son derece azdır.
Kalça implantının hemen yanında Osteoliz adı verilen bir kemik bulunur. Bu kemik aşağıdaki durumlarda kırılabilir:
Ağır ve aşırı kilosu olan hastalarda ve fiziksel aktivitesi yüksek hastalarda implantın kırılması gündeme gelebilir. Bunların yanında birçok risk vardır. Nadiren alerjik bünyeler metal alerjisi geliştirebilir. Kemik çimentosu ile bağlı kalp sorunları ve pıhtılaşma süreci söz konusu olabilir. Nadiren ölümle sonuçlanan vakalar görülebilir.
Ameliyat genel anestezi ile yapılır. 2-4 saat arasında sürer ve ortalama 1 hafta hastanede yatış gerektirir. Ameliyat konusunda hasta bilgilendirilir. Uygun gün ve saatte ameliyat için hazırlık yapılır. Varsa kan sulandırıcı kullanımı bırakılarak hastanın genel anesteziye hazırlanması sağlanır. Ameliyattan 8 saat öncesine kadar yeme içme kesilir ve kalça protezi ameliyatı öncesi hazırlık yapılır.
Ameliyat hataya anestezi ve antibiyotikler verilmesiyle başlar. Ameliyathanede uyutulan hastaya üretral kateter takılarak kesiler atılır. Uyluk kemiği kesilerek komponent takılır. Protez yerleştirilerek kesi temizlenir. Pansumanla örtme işlemi başladıktan sonra kesinin dikilmesine başlanır. Ameliyatta kullanılan birçok protez çeşidi vardır. Genelde çivi ameliyatı adı verilen çivileme tekniğiyle kemiğin restore edilmesi sağlanır. Kalça kemiği kırılması halinde metabolizma bozulacak ve vücudun birçok organı bu bozulmadan etkilenecek. Bu durumda ameliyat zorunlu hale gelecek ve protezler kullanılacaktır.
Ganz ameliyatı konusunda iki kesi atılarak kemiklerin kesilmesi sağlanır. Kemiğin yönelimi ve açılımı değiştirilir. Kaynamanın sağlanmasına yardımcı vidalamalar yapılır. Yuva yeniden oluşturularak çatı kemiğine uygun operasyonlar gerçekleşir.
Kalça ekleminin harabiyeti nedeniyle yapay bir eklem oluşturulması için total kalça protezi kullanılır. Platik metal ya da seramik parçalardan oluşan protezler, kemiğe iki şekilde tutturulur. Yaşı ileri hastalarda kalça protezi çimentosu adı verilen bir teknik kullanılarak protezler kaplanır. Daha genç olan hatalarda buna gerek duyulmaz. Ameliyat sonrası yürüme zorlukları düzelir, 2-3 cm kısalıklar azalır. Hastanın aşırı bedensel hareketlerden kaçınması ve ilk 6 ay alçak sandalyelerde oturması uygun değildir. Hangi yöntemin tercih edileceği hatanın durumuna, yaşına ve kemik yapısına göre değişmektedir.
Günümüzde metal başlı plastik, seramik başlı seramik, metal başlı metal yuvalı gibi farklı protez çeşitleri vardır. Bunlardan hangisinin kullanılacağı hastaya göre değişmektedir. 1970’lerden beri kullanılan kalça protezleri doğurgan ve aktif kişilerde seramik malzemelerle kullanılıyor. Ortalama 30 seneye kadar başarılı sonuç alınmasını sağlayan bu çeşitler yaşı genç hastalarda tercih edilir. Çimentolu protezler günümüzde azalmış olsa da yaşlı hastalarda genelde tercih edilmektedir. Hangi protezin uygulanacağı belirlenirken, hastanın kemik yapısı dikkate alınmalıdır.
Hastanın protezle ilgili şikayetlerinin olması halinde revizyon ameliyatlar yapılabilir. Mevcut protezin çıkarılıp yenisinin takılması elbette ki riskli bir durumdur. Ancak imkansız değildir. Protez dikkatli biçimde yerleştirildiği takdirde 30 yıl boyunca kalıcılık sağlamaktadır.
Ameliyat sonrası doktorunuz 1 hafta kadar yatış verecektir. Doktor gözetiminde geçecek olan bu süreçte raporlu olacaksınız. Ameliyattan sonra genel anestezi komplikasyonlarına ek olarak birçok hususa dikkat edilmesi gerekir.
Ameliyat ne kadar erken yapılırsa, başarı oranı o kadar yüksek olacaktır. Genelde ilk 24 saat içinde operasyon tavsiye edilir. 72 saat içinde ameliyata alınmayan yaşlı hastalarda ölüm riski daha fazladır.
Total kalça protezi ameliyatı sonrası bacaklarda kan akışı değişeceğinden pıhtı oluşması söz konusu olabilir. Cerrahiden sonra bunu engelleyecek kan sulandırıcı ilaçların kullanılması gerekebilir. Varis çorabı da tedavi sonrasında kullanılmaktadır.
Ameliyatlardan sonra vakaların %7’sinde protezin yerinden çıkması söz konusu olur. Yani oldukça düşük bir oran söz konusudur. Yüzey kaplama ve çimentolu protezler gibi seçenekler birbirlerine bağlanacak şekilde hatanın yaşı ve durumuna göre yerleştirilmektedir. Günümüzde seramik yüzeyli protezler kullanmaktayız. Bu protezler uzun yıllar kullanılabilir ve hastanın yaşam kalitesini gözle görülür şekilde arttırmaktadır. Ameliyattan 20 gün sonra araç kullanma şansı dahi olan hastalar, yaşam kalitelerinin artacağı bu operasyonlarla kişilerin yaşamına devam etme şansları oldukça artmıştır.
Kalça protezi ameliyatı sonrası yürümek için hekiminizin onay vermesini bekleyin. Yürüyüş ve uzun vadeli ayakta durmak için günde 10 dakikayla başlayarak iyileşme sürecinizin devamında süreyi uzatabilirsiniz. Yaşlı hastaların iyileşme süreleri uzundur.
Ameliyatta hastanede yatış süresi de uzundur. Bu yüzden rapor verilen hastalar için iyileşme ve rehabilitasyon süreci önemlidir. Ağır işlerde çalışan hastalarda iyileşme süreci daha uzun olacağı için gereken egzersizlerin en hızlı şekilde yapılması gerekiyor. Tabi bunlar hekim tarafından belirlenen ameliyat sonrası sürece uygun egzersizlerdir. Hareket özgürlüğünü kolaylaştırmak ve hastanın temel ihtiyaçlarını kendisinin karşılamasını sağlayacak olan egzersizler tercih edilmektedir. Kalça ameliyatlarından sonra pıhtı sonucu bir problem oluşmaması için bacağı kaldırıp indirmek bile çok önemlidir.
Enfekte olan kalça protezi sadece hasta için değil cerrah için de can sıkıcı bir durumdur. Günümüzde %1 oranında enfeksiyon riski vardır. Ancak bu riskin büyük bir kısmı, pahalı olan morbidite tedavisiyle bertaraf edilebilir. Antibiyotik tedavisinden sonuç alınmazsa protezlerin sökülmesi gerekebilir. Ancak morbidite durumunda çimentolu protezlerde bu tedavi uygulanmaz. İltihaplanma nadiren görüldüğü için hekimin tedavi sürecini destekleyici uygulamalar özenle yapılmaktadır.
Günümüzde birçok kişi SGK tarafından karşılanan kalça protezi ameliyatlarının maliyetlerini merak eder. Özel hastaneler, hastanenin markasına göre değişen fiyat farkları alarak bu operasyonun başarıyla gerçekleşmesini sağlamaktadır. Kalça protezi ameliyatı ve operasyon sürecinin maliyeti konusunda bilinçlendirilen hastalar hastanelerle görüşerek konuyla ilgili net bilgi alabilir. SGK’sı olmayan birinin ameliyatı 7 bin TL’den başlayan fiyatlarla yapılmaktadır.
Hastaların en çok merak ettiği konulardan biri, protezin zamanla kırılıp hasar görme olasılığıdır. Bu durumu engellemek için geliştirilen materyallerle ameliyat gerçekleştirilse bile düşme ya da kazalarda kırılma yaşanabilir. Zaman kaybetmeden doktora gitmesi gereken hastalar bu sorundan kurtulacaktır. Düşme, çarpma ve ağır darbeler kırılmalara neden olabilir. Basit olarak protez çıkarılır ve yerine yenisi takılır. Ancak asıl sorun kemik kırığı olup olmadığının incelenmesidir. Panik yapılacak bir durum yoktur.
Protez ameliyatından sonra genelde topallama sorunları yaşayan hastalar bulunur. Değnek bırakıldıktan sonra başlayan bu süreç, hastaların yaşam kalitelerini olumsuz etkileyecek düzeye gelebilir. Kalçanın iyileşmesi genelde 6 ay sonunda görülür. Tam iyileşme olana kadar değnek ve fizik tedavi destekleri devam ettirilir. Hastaların ağrı ve aksama şikayetleri genelde 6 ayın sonunda geçer. Ancak protezde kayma gibi durumlar görüldüğünde hekimin tavsiye ettiği tedavi şekli tercih edilir.
Ameliyattan bir kaç saat sonra yürüteç ve destekle yürüyebilmek mümkün olmaktadır. Başarılı geçen bir ameliyattan sonra hastaların yanlış oturum pozisyonları topallamaya neden olabilir. İki bacağın eşit olmaması durumlarında ayaklara yükseltici desteği yapılarak duruş düzeltilebilir. Şiddetli ağrılar duyanlar topllamak zorunda kalabilir. Şikayetler artarak devam ediyorsa doktorun bilgilendirilmesi önemlidir. Ameliyattan sonra ayakta duramamak ve şiddetli ağrılar hissetmek durumunda mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz.
Kalça ağrısının bir diğer sebebi osteoartroz yani kokartrozdur. Kalça hareketlerinde tutukluk ve topallamayla kendini gösteren bu hastalık, radikal olarak tedavi edilmesi gerektiğinde total kalça proteziyle tedavi edilir. Kalçanın ağlam tarafının bastonla desteklenmesi ve fizik tedavi sürecinin uygulanmasına rağmen sorunun devam etmesi halinde çözüm ameliyattır.
Total protezlerin en sık tercih edilen kalıcı tedavilerinden biri olan ameliyat hastanın yaşam kalitesini arttırmak ve kendi başına temel ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerçekleştirilmektedir. Bu yüzden hastanın yaşı, kemik yoğunluğu ve hasarı tespit edilerek en uygun tedavi yöntemi uygulanır.
Kalça protezi denildiğinde insanların büyük bir kısmının aklına popo büyütme geliyor. Poponun diri ve kalkık olması için gereken silikon protez uygulaması yapılır. Bu durumun kemik yapısıyla ya da kemik kırılmasıyla ilgisi yoktur. Bu durum tamamen estetik cerrahinin ilgi alanına girmektedir. Kalça protezi ameliyatı uyluk bölgesinden kesi yapılarak silikon protezlerin yerleştirildiği bir ameliyat değildir. Yukarda da bahsettiğimiz gibi kalça kırıkları ve doğumsal anomaliler söz konusu olduğunda bu operasyon gündeme gelir. Estetik amaçlı protezler ise, poponun daha dolgun görünmesini sağlayacak şekilde üretilen meme implantlarının farklı formdaki halleridir.
Estetik cerrahinin uzmanlık alanına giren bu konuda yapılan uygulamalar, çok sayıda kişinin kalça kemiği ameliyatlarıyla aynı kefeye koyarak yanlış bildiği durumlardır. Kilo kaybı, vücut yapısı ve psikolojik baskılar daha dik ve dolgun popo görünümü oluşturmak için medyada popüler olan kişilerden etkilenme durumları estetik ihtiyacını doğurabilir.
Kalça kırığı ameliyatları uzun süren ameliyatlardır. Genel anestezi altında yapılan ameliyatlar, hasta ve hekim açısından konforludur. Bu yüzden korkulması gereken bir durum yoktur. Birçok kamu hastanesinde kalça kemiği kırılması ameliyatları başarıyla gerçekleştirilmektedir.
Kalça protezi sonrası hekiminiz size diyet ve egzersiz planı verebilir. Bu kapsamda hafif çalıştırma hareketleriyle kan dolaşımını sağlarken dizleri kullanarak eklemlerin doğal hareket kabiliyetlerini kolayca yapmak için denemeler yapabilirsiniz. Kasları kuvvetlendirmek üzerine yapılan hareketler, fizik tedavi sürecine dahil olarak komplikasyonları önleyecek şekilde gerçekleşmektedir.
Rehabilitasyon sürecinde yanınızda birinin olması ve hareketlerinize yardımcı olması bir süreliğine iyi olacaktır. Hastaneden çıktıktan sonra evde de dinlenme süreciniz olacak. Bu süreyi egzersizlerinizi aksatmadan geçirmeniz sürece adapte olmanızı kolaylaştıracaktır.