İdrar Kaçırma Ameliyatı

Zamanla ortaya çıkan, yaşa bağlı sorunlardan biri olan idrar kaçırma eğer önerilen tedaviler sonucu geçmezse çözüm olarak idrar kaçırma ameliyatı yapılabilir. Operasyon için bir veya iki gün hastanede kalma yeterli olacaktır. Hasta on gün sonrasındaysa kendi hayatına dönüp işe başlayabilir.

Operasyonun en fazla bir buçuk saat kadar sürdüğü açıklanmaktadır fakat iyileşme sürecinde dikkat edilecekler hasta açısından çok daha fazla önem taşır. Ameliyat hakkında bilgi vermeden önce idrar kaçırmanın nedenleri ve çeşitleri gibi konularda genel bilgi vermek daha aydınlatıcı olabilir.  

İdrar Kaçırmanın Nedenleri

40 yaş üstü pek çok kadında sıklıkla görülen bu durum toplumda yaygındır ama söylenmek istenmediği için fazla ortaya çıkmaz. Bu saklama çabası tedaviyi de geciktirmektedir. Oysa hayatın bir parçasıdır ve doğal bir durumdur. Önemli olan tedaviye bir an önce başlamaktır. İdrar kaçırmanın nedenleri arasında en başta oluşan enfeksiyonlar gelmektedir. Sonrasında;

• Çok doğum yapma ile kasların zayıflaması,
• Menopoz ve hormonların değişimi,
• Mesane (idrar torbası) içinde oluşan tümörler,
• Kilo almak,
• Şeker hastalığı, 
• Sinirsel rahatsızlıklar,
• Erkeklerde prostat büyümesi,
• Sıklıkla yaşanan kabızlıklar sonucu gene kasların zayıflaması,
• Beynin çalışmasının yavaşlaması,
• Travma sonucu mesanenin zedelenmesi,
• Kas gevşetici ilaç, idrar söktürücü ilaç, sakinleştirici ilaç gibi sebepler sayılmaktadır.

Bu nedenlerin arasında görülen kasların zayıflaması enfeksiyon ile birlikte en yaygın sebeptir. Yaş ilerledikçe pelvik tabanındaki (leğen kemiklerinin destek verdiği bölüm) destek kaslarının gücü azalır. Kilo almak ise her açıdan zararlı olduğu gibi idrar kaçırmaya da neden olabilir, çünkü karın içi basınç artmıştır. Sayılan bütün bu nedenler sonu idrar kaçırma ameliyatı şeklinde olacak olan sürecin başlangıcıdır.

Hekimlikte idrar kaçırmanın çeşitleri ise üç grupta toplanıyor.

• En yaygın olan idrar kaçırma nedeni mesaneye uygulanan ani basınçlar ki bunlar hapşırma, öksürme, ıkınma tipi streslerdir. Kadınlarda çok görülür. (Yüzde 40’a varan oranlarda.) Bu durumu yaşayan kadınların vagina torbası sarkmaya başlamıştır, hatta vaginada elle hissedilebilen bir şişlik durumu bile vardır.
• Bir diğer idrar kaçırma çeşidi sıkışmadır. Mesaneye idrar dolarken kasılmalar yaşanır. Gündüzleri çok daha fazla hissedilir. İdrar boşaltıldıktan hemen sonra bile bu kasılmalar yaşanabilir. 
• Konuyla ilgili üçüncü çeşit karışık tip (mix) idrar kaçırmadır. Yukarda bahsedilen iki durum bir arada yaşanmaktadır. 
• Bütün bu problemler ilaç veya egzersiz tedavileri ile geçmezse idrar kaçırma ameliyatı ile çözülebilir.

İdrar Kaçırmada Ameliyatsız Tedavi

Tedaviler konusunda öncelikle belirtilen husus öncelikle ilaç tedavisi ve egzersizlerin deneneceğidir. Cerrahi müdahale son çözüm olarak ele alınmaktadır. Bahse konu olan tedaviler içine manyetik pelvik taban stimilasyonu ve fonksiyonel elektriksel uyarılma isimleriyle bilinen yöntemleri de dahil edebiliriz.

İkincisinde temel yöntem pelvik tabanında bulunan sinirlerin ve kasların uyarılarak daha aktifleştirilmesidir. Stimilasyon ise hastalara tedavi sandalyesinde haftada iki veya üç kez pasif egzersiz yaptırmaktır. Östrojen krem tedavisi de listeye eklenebilir. Bu krem gene bölgede kan dolaşımını hızlandırma ve canlanma sağlamaya yöneliktir.

Zamana bağlı olan fakat sonuç sağlayan bir diğer cerrahi dışı yöntem pelvik egzersizleridir ve yüzde 75’e varan oranlarda başarı getirmektedir. Doktor kontrolünde yapılmasına gerek yoktur, kişi kendi başına da yapabilir.

Önemli olan en az iki ay haftada üç kere olmak üzere düzenli yapmaktır. Mesanenin boşaltılmasından sonra hasta sırt üstü düz bir zemine yatar. Dizler yukarı bakacak şekilde bükülür. Kalça kasları değil, pelvik kasları sıkılır, ona kadar sayıp bırakılır. Egzersiz 20 dakika kadar sürmelidir. 

Sorunun çözümü için kullanılabilecek ilaçlar ise antikolinerjik ilaç grubuna girer. Yani merkezi veya istem dışı sinir sistemindeki bazı uyarıları bloke eden ilaçlardır. Kesinlikle doktor kontrolü altında verilir. İdrar torbasının uyarılması amaçlanmaktadır. 

İdrar Kaçırmada Operasyon Çeşitleri

Sayılan bu tedavilerin sonuç vermediği durumlarda rahatsızlığın tedavisi için idrar kaçırma ameliyatı cerrahi çözüm olarak  gündeme gelir. Rahatsızlığın çeşitleri olduğu gibi yapılan cerrahi müdahalelerin de çeşitleri vardır. Bunlar;

• Burch Kolposüspansiyon ve 
• Tension-Free Üretropeksiler yöntemidir. 
• Birinci yöntemde karnın alt kısmına 10 cm. kadar bir kesi açılır. Mesane öne ve yukarı doğru çekilir. Sütür adı verilen aletler asılır. Böylece mesane hapşırma, öksürme gibi ani basınçlar karşısında dirençli hale gelmiş olur. 
• İkinci yöntem lokal anestezi altında uygulanır. Doksanlı yıllarda uygulanan bu işlemde idrar torbasının alt kısmına oval bir taşıyıcı bant yerleştirilmektedir. Bu yöntemin dünyada bir milyondan fazla kişiye uygulandığı bilinmektedir. 

Bu alt başlık altında verilen genel bilgiler aynı zamanda idrar kaçırma ameliyatı nedir, nasıl yapılır sorusunun yanıtını da basitçe vermektedir. 

Operasyon Öncesi Yapılanlar

İdrar kaçırmayı önlemeye yönelik operasyonların öncesinde de hastaya geniş kapsamlı bir tetkik yapılır. En başta idrar kaçırma tipinin tespiti gerçekleştirilir. Bu araştırma vaginal muayeneyi de kapsar.

Genital organda sarkma olup olmadığı etkileyici bir unsurdur. Bu tetkik sonucunda hem anestezi yöntemine hem de ameliyat tekniğine karar verilir. (Eğer şikayetler arasında gene kas zayıflaması sonucunda oluşan gaz kaçırma problemi varsa bu operasyon sırasında probleme yönelik cerrahi müdahale yapılabilmektedir.

Aynı şekilde idrar kaçırmanın temel nedenlerinden olan rahim sarkmasını ileri derecede yaşayan kadınlarda da idrar kaçırma ameliyatı ile birlikte rahme müdahale edilebilir.) Operasyon öncesinde idrar tahlili, jinekolojik muayene, böbreklerden vaginaya genişleyen ürolog muayenesi, idrar kültürünün incelenmesiyle enfekte olmuş hastaya hangi antibiyotiklerin verileceği gibi araştırmalar tamamlanır.

Hasta sigara içiyorsa bırakır. Önemli bir nokta ameliyat öncesi mesane çevresindeki tüylerin tamamen temizlenmesidir. 

İdrar Kaçırma Operasyonu Sonrası Yapılacaklar

Sözü edilen operasyon doktor kararına bağlı olarak lokal veya genel anestezi altında yapılır. Sonrasında hastaya sonda takılır, 24 saat hastanede bakım altında kalan hasta durum normalse taburcu edilir. (İşe dönüş süresi on günü bulur.)

Bazı komplikasyonlar bu süreç içinde görülebilecek en büyük risktir. Kanama, idrar kaçırmanın devam etmesi, mesanenin hasar görmesi, idrar yolunun hasar görmesi veya anestezi sorunları yaşanabilecek tehlikeler içindedir. Bu operasyona giren cerrahlar çok dikkatli hareket ederler, çünkü tamamen birbirleriyle bitişik organlar üzerinde ve dar alanda çalışılmaktadır.

Ameliyat edilen kısımda duyulan acı, bitkinlik hissi ve ilk günlerde gaz çıkaramama ise yaşanan doğal sıkıntılar olacaktır. Operasyondan sonra sıvı gıda beslenmesine geçilir ve organlar zorlanmaz. İdrar kaçırma ameliyatı sonrası hastanın kesinlikle dikkat etmesi gereken hususlar vardır. Hasta kendi kişisel tedbirlerini alırsa iyileşme sürecini kısaltabilir. Bunlar;

• En az bir ay boyunca cinsel ilişkiye girmeme,
• Ağırlık kaldırmaktan kaçınma,
• Enfeksiyon kapmamak için bir ay süre ile denize veya havuza girmeme,
• Ağır sporlardan kaçınma, 
• İlaçların düzenli kullanımı ve
• Doktor kontrollerinin yaptırılması şeklinde sıralanabilir.

Görüldüğü üzere bunlar hastaya bağlı hayata geçirilmesi gereken tedbirlerdir. İdrar kaçırma kadınlarda daha çok görüldüğü için ameliyat olan hastaların çoğu da kadındır. Sonrasında kadınların kendilerini koruması gerekiyor. Özellikle ev kadınlarımızın yaşadığı bir şey olmaz veya ben yapmasam kim yapacak mantığı kötü sonuçlar verir. Ameliyatı işe yaramaz hale getirebilir.

Ağır kaldırma, çocuk bakımı sırasında kucağa alıp kendini zorlama çok sık yaşanan ama yapılmaması gereken hareketlerdendir. Kadınlarda idrar kaçırma ve rahim sarkması yaygın bir konu olarak hem genel halk sağlığını hem de özelde kadın sağlığını etkileyen konular içindedir. İdrar kaçırma ameliyatı sorunun net çözümüdür, yapılan operasyon sonrası takipteki hastaların en az iki yıl bu sorunu yaşamadığı gözlenmiştir. Kendine dikkat eden hasta bu süreyi daha da uzatabilir. 

İdrar Kaçırma Operasyonu Hakkında En Çok Merak Edilen Konular

• İdrar kaçırma sorunları için kadın veya erkek farkı olmaksızın ürolojiye  ve kadınlarda jinekoloji bölümlerine başvurulur. Jinekoloji daha çok durumda rahim sarkması varsa işe dahil olur. Esas ilgilenen bölüm ürolojidir. 
• En çok merak edilen konulardan biri ameliyat sonrası yaşanacak cinsel hayat üzerinedir. Tam iyileşme sonrası başlayacak bir cinsel hayatta fonksiyon kayıpları olmaz. Fakat doktorların üzerinde önemle durduğu husus en az bir ay ilişkiden uzak durmaktır. 
• Ameliyat fiyatları doktorun uzmanlığına, kullanılacak tekniğe ve hastanenin durumuna göre değişmektedir. Operasyon sağlık güvencesi olanlar için SGK kapsamındadır.
• Tıpta yaygın biçimde kullanılmaya başlanan lazer tekniği bu operasyonlarda da kullanılmaktadır. Vaginadan girilerek yapılan bu ameliyat çeşidi yaklaşık yirmi dakika içinde biter ve hastaya konfor sağlar. İyileşme süresi de daha kısadır. Hastaya özel hayatında herhangi bir kısıtlama getirilmez. (On günlük cinsel ilişki yasağı vardır.)
• Çocuklarda da sık sık idrar kaçırma sorunu yaşandığı bilinmektedir. Fakat çocuklara idrar kaçırma ameliyatı uygulanmaz. Sorunun çözümü için başta psikolojik destek olmak üzere ilaç tedavisi, botoks, elektriksel uyarma gibi tedavilere yönelinir.

• Lazer tekniği dışında yapılan operasyonlarda iki veya dört cm. boyutunda kesi açılacağı için ameliyat sonrası bölgede iz kalacaktır. 
• Ameliyat sonrası hastaya birkaç saatliğine sonda takılır. Eğer operasyon başarılıysa hasta sonda çıkarıldıktan sonra idrar yapmada herhangi bir zorluk yaşamayacaktır. 
• Söz konusu ameliyatın doğurganlık ile hiçbir ilgisi yoktur. Aksine idrar kaçırma büyük çoğunlukla çok ve zor doğumların yarattığı bir sorundur. 
• Dikişler on gün içinde iyileşmeye başlar. Tam iyileşme için en az iki aylık bir süre istenir. Ameliyattan hemen sonra hareket edilmeye başlanması yarar sağlar. Dört gün sonra duş alınmaya başlanabilir. Ağır hareketlerden kaçınmak doktorun kesinlikle vereceği tavsiyeler içindedir. Yaklaşık iki haftalık bir süre içinde hasta ağrı duyabilir. 
• İdrar kaçırma ameliyatı sorunun çözümüdür ama idrar kaçırır hale gelmemek için alınacak tedbirler bu rahatsızlığı baştan önleyebilir. Bol su tüketmek, sigara içmemek, astım ve kabızlık gibi hastalıkları tedavi ettirmek, gebelik döneminde uygun Kegel egzersizlerini yapmak, zor ve çok doğumlardan kaçınmak ve genel sağlık açısından her zaman öğüt verilen fazla kilodan kaçınmak bu tedbirlerin başında gelir. 
• Eğer idrar kaçırmanın nedeni ve uygulanacak operasyon yöntemi başarıyla tespit edilmiş ve uygulanmışsa bu ameliyat sonrası hastalarda bir daha idrar kaçırmama oranı yüzde doksanlara kadar çıkmıştır.
• Bütün ameliyatlarda görülebilecek riskler idrar kaçırma ameliyatı için de vardır. Kullanılan yeni teknikler bu riskleri azaltacaktır. Örneğin lazer ameliyatlarında doksan dakikaya çıkan açık ameliyat süresi 20 dakikaya kadar inmiştir ve bu işlem dokularda hasara neden olmaz. Hasta istediği ameliyat zamanına kendi karar verebilir. 
• Açık ameliyatların iyileşme süresi kapalı ameliyatlara göre daha uzundur.

Kadınlarda İdrar Kaçırmanın Psikolojik ve Sosyal Etkileri

Kadınların dünyasında özellikle yaş ilerledikçe ortaya çıkan idrar tutamama onların günlük hayatında korkulu rüya haline gelebilir. Bu korku yüzünden evden dışarı çıkmak istemezler, sürekli pet kullanır hale gelirler.

Hatta yaşı ilerlemiş kadınlara bez bağlanmaya başlanır ki bu durum aile içinde giderek sıkıntı yaratır. Fazla idrar yapılmaması için su az içilmeye başlanır, yaşlılara az su verilir. Cinsel ilişki sırasında da kadın idrarını tutamadığı için cinsel isteksizlik ortaya çıkar. Bütün bunlar kadınların hayatında psikolojik üzüntüye neden olur.

Sorunun başta gelen çözümü bunu tedavi edilebilir bir rahatsızlık olarak kabul etmek ve doktora bir an önce başvurmaktır. Sonrasında rahatlığınızın giderildiğini fark edecek ve büyük bir psikolojik rahatlama yaşayacaksınız. 

Çocuklarda İdrar Kaçırmanın Psikolojik ve Sosyal Etkileri

Çocuklarda idrar kaçırma konunun diğer bir yönüdür. Çocuklar üzerinde uygulanmayan idrar kaçırma ameliyatı bu yüzden devreden çıkar. Sorunun nedenlerini bulmak çocuklarda idrar kaçırmanın tedavisi içinde başta gelir.

Fizyolojik nedenler dışında çocuklar büyük çoğunlukla duygusal nedenlerle altlarını ıslatırlar. (Normalde iki ile dört yaş arası çocuklar hem gece hem gündüz idrarını tutabilir. Zaten gece kaçırmalarının çoğu mesanenin tam gelişmesiyle birlikte, yaş ilerledikçe geçecektir.)

Genel olarak uzman hekimler çocukların beş yaşına kadar geceleri idrar kaçırmasının normal olduğunu belirtmektedir. Bundan sonraki yaşlarda durum sürüyorsa büyük olasılıkla sorun psikolojiktir. Örneğin eve yeni bir kardeş gelmiştir, okulda zorlanmaktadır, arkadaşlarıyla sorunlar yaşamaktadır. Bunlar davranışsal sorunlardır ve davranışsal psikolojik çözümlerle tedavi edilecektir. A

nnenin psikolojik sorunlarının olmasına veya aile içi huzursuzluklara bile çocuk geceleri idrar kaçırarak tepki verebilir. Beslenme alışkanlıkları da akla hemen gelen bir nedendir.

Çocuklarda idrar kaçırma nasıl anlaşılır?

Çocuklar gün içinde altı yedi kere, her seferinde 250 mililitre kadar sıvı almalıdır ama bu sıvı alımını yatmadan iki saat öncesi kesmek konuyla ilgili alınacak tedbirler içindedir. İdrar kaçırma çocuklarda böbrek yetmezliği, enfeksiyon, şeker hastalığı gibi ciddi hastalıkların belirtisi de olabilir.

İdrar kaçırma ameliyatı konusunun çocuklarda böylesine değişik boyutlara uzaması ilgi çekicidir. Bu arada uzmanlar tarafından idrar kaçıran çocukların altını bağlamamak öğütlenmektedir, altı bağlanan çocuğun tuvalete kalkma ihtiyacı ortadan kalkar. 

Erkeklerde idrar kaçırma nedenleri nelerdir?

Kadınlarda çok daha yaygın yaşandığı bilinen idrar kaçırma erkeklerde de görülmektedir. Erkeklerin kas yapısının daha güçlü olması az görülmesinin sebebidir. Ayrıca erkekler bu sorunla karşılaştıkları zaman üroloji doktoruna kadınlara oranla çok daha rahat gitmektedirler. Büyüyen prostata bağlı idrar kaçırma rahatsızlığın başta gelen nedenidir. 50 yaş üstü erkeklerde başlar ama erken yaşlarda ortaya çıktığı da görülmüştür. İlgili operasyon prostat büyümesine bağlı olarak başlayan mesane tıkanıklığının ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Bu durumda mesane kasına cerrahi müdahale uygulanmaktadır. 

İdrar tutmak sakıncalı mı?

İyi huylu prostat ameliyatları sonrası başlayan idrar kaçırma ise tıpta üretral sfinkter ismiyle bilinen doku yapının hasar görmesiyle ortaya çıkıyor. 40 yaşından sonra erkeklerin düzenli üroloji kontrolü yaptırması hastalığı daha baştan önleyebilir. Bu arada erkeklerin idrarı tutmaya çalışmaması da iyi olacaktır. Şüphesiz erkeklerin dünyasında da idrar kaçırma ciddi psikolojik sorunlar yaratıyor ve yaşam kalitesini düşürüyor. Özellikle yaşlı erkeklerde görülmesi ailenin yaşlısına karşı takınılacak tavırları kırıcı yönde etkiliyor.

Pelvik egzersizleri nelerdir?

Yazıda adı geçen Pelvik egzersizleri ise doğru biçimde yapıldığı takdirde hiçbir zararı olmayan hareketlerdir. Bu çalışmayı idrar kaçırma sorunu olmayanlar (özellikle kadınlar) bile yapabilir. Fizyoterapist gözetiminde yapılan Pelvik egzersizleri ise sıra idrar kaçırma ameliyatı sürecine gelmeden önce alınacak en iyi tedbirdir. Mesane ve bağırsaklar boşken yapılır. Sonucunda ilgili kaslar güçlenir. Yazımızın ikinci paragrafında klasik pelvis egzersiz hareketi anlatılmıştır.