Omurgayı oluşturan kemikler diyerek tarif edilen omurların arasında bulunan, daha rahat hareketi sağlayan ve çekirdek adı verilen diskler içlerindeki suyu ve kalojeni kaybettikçe sonu boyun fıtığı ameliyatı olabilecek bir süreç başlar.
Vücudun yükünü taşıyan elemanlardan olan disklerin bozulması boyun hareketini gittikçe güçleştirir. Bu durum boyun fıtığıdır. Yaşa bağlı bir rahatsızlık değildir.
Gençlerde disklerde meydana gelen yırtılmalar yüzünden görülen boyun fıtığı yaşlılarda ise oluşan kemik çıkıntılarıyla kolayca teşhis edilebilir. Ama her iki durumda da çekilen şiddetli ağrılar vardır. Boyundaki ağrılara baş ağrıları da eklenir.
Zamanla bu durum omurilik sinirlerine baskı yapmaya başlar. Çünkü boyunda bulunan yedi omur arasındaki disk dokusu (bir çeşit kıkırdaktır) omuriliğe doğru kaymaya başlamıştır.
Bu tarif boyun fıtığı nedir sorusunun yanıtını ortaya çıkarır. Benzer kaymalar bel bölgesinde de görülebilir ki bu da gene toplumda çok yaygın yaşanan bel fıtığının bir çeşididir. Hasar gören boyun yapısı ise boyun fıtığı ameliyatı ile düzeltilecektir.
Sayfa İçerikleri
Tekrarlayan ağrılar boyun fıtığının en bilinen belirtisidir. Hatta ağrı bazen tek kola yayılır, parmak uçlarına kadar ilerler. Kolda güç kaybı başlar. Kişi nesneleri tutamaz hale gelir. İlerlemiş durumlarda kol fark edilecek ölçüde incelir. Sinirler üzerindeki bu baskı arttıkça denge kurmak ve yürümek bile zorlaşır.
Boyun fıtığı beyne giden damarlara da baskı yapar. Sonuçta hastalar kulak çınlaması, baş dönmesi, uyku bozukluğu, özellikle sabahları yorgun uyanma, algıda zorluk ve görme bozuklu belirtilerini yaşamaya başlarlar. Fakat hissedilen boyun ağrılarının hepsi fıtık değildir.
Boyun düzleşmesi denilen durum da bunlara neden olabilir. Bu yüzden uzman doktorun teşhisi önemlidir. (Boyun düzleşmesi kısaca boynun kendine has kıvrımını kaybetmesidir, kas ağrısı yapar.)
Duruş bozuklukları bu konuyla ilgili olarak hemen akla gelen nedendir. Modern şehir yaşamı içinde gittikçe hareketsiz hale gelen ve bilgisayar başından kalkmayaninsan düzgün durmayı unutuyor. Masa başında çalışan çoğu kişinin karşılaşabileceği meslek hastalıklarından biri boyun fıtığıdır.
Travmalar bir başka nedendir. Örneğin bir çarpma sonucu başın hızla ileri geri sallanması boyun fıtığının nedenleri arasındadır.
Romatizmal bozukluklar, aşırı güç sporlar veya hiç hareket etmeyerek kasları güçsüz bırakmak, yaşın ilerlemesi, saçın kurutulmaması, uzun süre klima karşısında oturmak bile boyun fıtığına neden olabilmektedir.
Osteoropoz olarak bilinen kemik erimesi, sinir uçlarına direk etki eden sigara ve genetik yatkınlık da boyun fıtığına sebep olan durumlar içindedir.
Stresli hayat her hastalıkta olduğu gibi boyun fıtığına da neden olabilir. Fakat tabii ki en önemli neden olarak hekimler duruş bozukluğunun altını çiziyor. Uzun zaman aynı şekilde tutularak sabitlenen diskler zamanla işlevlerini kaybediyor. Ağrılar yüzünden doktora gidenler ise boyun fıtığı ameliyatı çözümüyle karşılaşıyorlar.
Sağlıkla ilgili bu metinde boyun fıtığının belirtilerini, üzerine vurgu yaparak belirtmek, okuyucu bilgilendirmesi için gerekli görülmüştür. Kişide;
Anterior ve posterior yöntem bu operasyonlarda hastanın durumuna bağlı olarak uygulanan metotlardır. Her ikisi hakkında verilecek genel bilgiler şöyledir;
Riskler söz konusu olduğu zaman ameliyatsız tedavi biçimleri de söz konusu oluyor. İlaçla sağaltım ilk başlarda denenmektedir fakat ilerlemiş vakalarda sonuçsuz kalır. Boyunluk kullanımı denenen bir başka yöntemdir.
Boyun fıtığının ilaçsız tedavileri içinde manuel traksiyon olarak geçen elle yapılan masajlar da vardır. Manuel masaj ancak bir uzman tarafından yapıldığında faydalıdır.
Kas dokusuna baskı yaparak spazmı ortadan kaldırmak için uygulanır. Eğer bu baskılama uygun bir cihaz yardımıyla yapılıyorsa bu durum servikal tarksiyon olarak isimlendirilir. Servikal Traksiyon bir çeşit cihazla boyun çekme tedavisidir.
Nükleoplastik yöntem de konu dahilindedir ve gene uzmanlarca, cihaz yardımıyla ancak fıtığın ilk evrelerinde yapılır. Konunun burasında karşımıza bitkisel tedavi yöntemleri de çıkıyor.
Balık yapı ile saf biberiye yağını karıştırarak sabah erken ve gece yatmadan önce ağrıyan boyun bölgesine günde iki kere sürmek hekimlerce öneriliyor. Gene boyun fıtığı ağrılarına karşı saf kekik yağı kullanılacak bitkisel malzemeler içinde sayılıyor. Bunları alternatif tedaviler olarak görmek ve sonuçta boyun fıtığı ameliyatı olmak süreç içinde yaşanabilir.
Mikrocerrahi temel yöntemdir ama sonuçta ameliyat planı hastadaki fıtığın durumuna göre doktor kararı ile belirlenir. Mümkün olduğunca küçük bir kesi üzerinden başlayan ameliyatta iki omur arasından taşmış kıkırdak dokusunun kazınarak alınması gerekecektir. Böylece omurilik sinirleri üzerine yapılan baskı sona erdirilir.
Sonrasında hastanın durumuna bağlı olarak ya kafes adı verilen özel malzeme veya gene özel bir protez yerleştirilir ve boyun desteklenir.
Konulan bu malzemeler hastanın hareketlerini hiçbir şekilde kısıtlamaz. Bu ameliyat nöroşirurji yani beyin ve sinir cerrahisi uzmanları tarafından yapılır.
Ameliyatın fiyatları hemen akla gelen konular içindedir ama her ameliyat hastaya özel olduğu için önceden belirli bir fiyat söylenemez.
Boyun fıtığı ameliyatı sonuçta omurilik ile ilgili olduğu için önemli bir ameliyattır, bu yüzden ameliyat öncesi hasta psikolojik destek almaya ihtiyaç duyabilir. Hastanın kendini doktoruna net biçimde anlatması bilhassa önem taşır. Sigara içiliyorsa bir ay önceden bırakılması yerinde olacaktır.
Hastaların ameliyata girmeden önce duş alıp rahatlaması, bu arada boyun kısmını traş etmek gibi bir hataya düşmemeleri, aç kalmaları ama iyi bir uyku uyumaları istenir. Antidepresanlar kullanılıyorsa bunları da bir hafta öncesinden bırakmak uygun olacaktır.
Ameliyat öncesi hastaya önce kapsamlı bir fiziksel muayene yapılır. Boyun MR’ı çekmek en iyi görüntüleme yöntemidir. Doktor gerekli gördüğünde röntgen de yeterli olabilir. Anestezi kontrolü ve kan tahlilleri her ameliyatta olduğu gibi bu süreçte de yapılır.
Kullanılan kan sulandırıcı ilaçların doktora bildirilmesi özellikle önemlidir. Refakatçi desteği hasta açısından daha iyi olacaktır.
Bazı hastalara refakatçi desteği ile birlikte ameliyat sonrası iki üç günlük yatış verilse bile çoğu kez bu ameliyat sonrası hastanede kalış süresi, herşey yolunda gitmişse, kısadır. Oturarak eve seyahat yapılabilir.
Hasta kendisini zorlamadan günlük ihtiyaçlarını görebilir. İlk haftayı yumuşak ve önden açılan kıyafetlerle geçirmek yerinde olacaktır. Bu operasyon sonrası yemek borusunda ödem oluşması normal bir tepkidir, bu nedenle püre kıvamlı gıdalar ve sıvı beslenmesi tavsiye edilecektir.
Ses kısıklığı da görülebilir ama zamanla geçer. Kesinin çevresinde ağrı hissedilebilir, doktor hastasına zaten ağrı kesici vermiştir. Fakat eğer reçetede yoksa başka ilaçların asla kullanılmaması gerekiyor.
Boyunduruk gene doktor kararına bağlı olarak kullanılabilir. Boyun fıtığı ameliyatı sonrası ilk bir haftada dikkat edilecek en önemli hususlardan birisi hastanın uyku pozisyonudur.
Hasta kendi yatağında yatmalıdır. (Bu demektir ki salondaki çekyatların televizyon karşısında diye hasta için hazırlanmasına gerek yoktur.) Uyurken yumuşak bir yastık kullanmak yararlıdır ama zaten boyunduruk gece çıkartılacaktır.
Yaranın üzerine yatmak ve üzerine baskı uygulamak yapılmayacaklar içindedir. İlk doktor kontrolüne kadar da banyo yapılması tavsiye edilmez.
Düzenli pansuman hastaya düşen bakım sorumlulukları arasındadır. (Hastanede ameliyatın ertesi günü pansuman yapılmaya başlanır.) Bu arada yaranın çevresinde şişme veya kızarıklıklar oluşabilir, bunun doktora söylenmesi ve başka bir müdahalenin yapılmaması gereken tedbirler içindedir.
Bir hafta içinde hasta hareket kabiliyetini her geçen gün kazanacaktır. Ameliyatın hemen ertesinde başlayan yürüyüşler çok faydalıdır. İki hafta sonra işe başlanabilir.
Ameliyat bölgesinde görülen kısa süreli uyuşmalar, oluşacak ama kendi kendine geçecek ödemler, boyun ve baş ağrıları, halsizlik hissi, boğaz ağrısı ve bazen hissedilecek bulantılar normal tepkilerdir.
Boyun kısmının hijyeni ve siteril pansuman enfeksiyon oluşmasını önler. Boyun fıtığı ameliyatı sonrası dikkat edilecekler içinde şu hususlar da yer alıyor:
Gerek boyun fıtığı ve gerekse bel fıtığı hakkında toplumda çok sayıda doğru bilinen yanlış düşünceler var. (Örneğin bel fıtıklarında bilip bilmeden egzersiz yapmak veya beli çektirmek çokça yaşanmaktadır.)
Her konuda bilgi kaynağı kabul edilen internette de ilgisiz kişilerin yazıları ve videoları dolaşıyor. Bütün bunlara boşverip kendi doktorunuzla işbirliği yapmak en doğru davranış olacaktır. Ameliyatsız boyun fıtığı tedavisi de üzerinde sıklıkla tartışılan konulardan birisidir. Bu durum ancak ilerlememiş fıtıklarda, başlangıç aşamasında geçerlidir.
Ağır vakalarda sonuç vermez. Ağır vaka demek kıkırdak kokusunun sinirlere çokça baskı yapmasıdır. Taşan kıkırdağı artık manuel masajlarla yerine koymak mümkün değildir. Beyin ve sinir cerrahisi gibi ağır bir bölümü ilgilendirmesine rağmen söz konusu operasyon başarı oranı yüksek ameliyatlar içindedir, çünkü yöntemi yerine oturmuştur.
Ne zaman ameliyat yapılmalı?
Bu ameliyat hastanın isteğine bağlı olarak ertelenebilir ama ihmal edilemez. Zaten hastanın yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ağrılar ameliyat edilmediği takdirde daha çok artacak ve hasta sinirlere yapılan baskı sonucu artık hareket edemez hale gelecektir. Konulan teşhisten sonra ameliyatın mümkün olduğunca erken yapılması iyi olacaktır. Sinir hasarlarının önüne böylece geçilebilir.
Oluşan sinir hasarlarının telafisi ise günümüz tıbbı içinde mümkün değildir. Bu son cümlelerdeki açıklamalar bel fıtığı için de geçerlidir. Bu kez söz konusu olan bel omurlarından taşan kıkırdaklar ve onların siyatik siniri üzerine yaptığı baskıdır.
Sağlıklı duruş nasıl olmalı?
Omurga adıyla bilinen kemik kanalının içinde, boyundan kuyruk sokumuna kadar uzanan omurilik muhteşem bir merkezi sinir yapısıdır. Omurlar denilen parçaların içinde yer alan (korunan) sinirler demetidir.
Omurga 23 tanesi hareketli olan 33 adet kemikten oluşur. Konumuzla ilgili olan boyun omurları 7 adettir. Omuriliğin uzunluğu kadınlarda 43 cm. erkeklerde 45 cm. ortalamadadır. Ağırlığı ise 40 gram kadardır. Eğer omurganız sağlamsa ayakta kalırsınız.
Omurga arkadan bakıldığında düz, yandan bakıldığında S kıvrımlıdır. Omurganın sağlıklı olabilmesi için iyi duruş alışkanlığını kazanmak sağlık açısından adeta zorunludur. Fazla kilolar her zaman için yüktür.
Kişinin kendine uygun sporları yapmayarak hareketsiz yaşaması kasları güçsüz bırakır ve omurganın yükünü artırır. Bu nedenle hekimler her zaman herkesin yapabileceği basit egzersizleri ve düzenli yürüyüşü öğütlüyor.
Eğer kaslar yeterince güçlü olursa ve dik duruş sağlanırsa omurgaya fazla yük binmeyecek ve kıkırdak taşmaları demek olan bel ve boyun fıtıkları yaşanmayacaktır. Sonuçta boyun fıtığı ameliyatı gibi bir operasyona da gerek kalmaz.
Boyun fıtığı olmamak için ne yapmak gerekir?
Duruş bozukluklarının düzeltilmesi ve kamburluk denilen eğri duruştan kurtulmak için yapılması gereken hafif egzersizler internet üzerinden takip edilebilir. Dik duruş insana psikolojik açıdan da çok şey katar, moral verir.
Ayaktayken dik durmak, omuzları dikleştirmek, yatarken sert yatakları tercih etmek (bu yataklar vücut ağırlığı ile yaylanmazlar,) çok yumuşak veya çok sert yastıklar kullanmamak, otururken her iki kalçaya eşit ağırlık vermek ve sırtı dik kalması için desteklemek (ergonomik oturuş sağlayan sandalyeler bu yüzden iş hayatında önemlidir) ve gene otururken kolların desteklenmesi sağlıklı duruş pozisyonlarıdır.
Bu öneriler boyun fıtığı ameliyatı olmamak için masa başı çalışanlarını özellikle ilgilendiren tavsiyelerdir.
Omurilikten sağlı sollu 31 çift duyu ve motor siniri geçer. Sadece bu bilgi bile omuriliğin öneminin ve çalışmasının mükemmelliğinin örneğidir. Omurların içindeki sinirler beyne omurilik soğanı üzerinden geçerek girerler. Omurilik soğanı insanın irade dışı çalışan organlarının kontrol merkezidir. Beyin ile omurilik arasındadır ve ensededir. Anlatılan operasyon bu yüzden önemlidir.